I- GİRİŞ:
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 107/A maddesi ile elektronik ortamda yapılacak tebligatın alt yapısı hazır hale getirilmiş olup e-tebligat uygulamasına da 1 Nisan 2016 tarihinde başlanmıştır.
Vergi Usul Kanunu hükümleri kapsamında tebliğ yapılacak kimselere, 93 üncü maddede sayılan usullerle bağlı kalınmaksızın, tebliğe elverişli elektronik bir adres vasıtasıyla elektronik ortamda tebliğ yapılabilir. Elektronik ortamda tebligat, muhatabın elektronik adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili her türlü teknik altyapıyı kurmaya veya kurulmuş olanları kullanmaya, tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirmeye ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılacakları ve elektronik tebliğe ilişkin diğer usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.
Konu hakkında Bakanlık, Tebliğ düzenlemeleri ile uygulamaya işlerlik kazandırmış olup 456 Sıra No’lu Vergi Usul Genel Tebliği [1]ile elektronik tebligatta izlenecek usul ve esaslar, 511 Sıra No’lu Vergi Usul Genel Tebliği ile[2] de, e-tebligat düzenlemesinde revize edici hükümlere yer verilerek aksayan yönler giderilmeye çalışılmıştır.
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığına bağlı Vergi Müfettişleri de 01.01.2020 tarihinden itibaren elektronik tebligat sistemini kullanmaya başlamış olup, tebliği gereken evrakı bu sistem ile muhatabına gönderilmeye başlamıştır.
Bu kapsamda, e-Tebligat, fiziki ortamda yapılan tebligat ile aynı sonucu doğurduğu için KOVİD-19 sürecinde zorunluluk kapsamına girmeyen tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküller ve gerçek kişilerin sisteme gönüllü olarak İnteraktif Vergi Dairesi (ivd.gib.gov.tr) sistemi üzerinden elektronik ortamda başvuru yapmaları önem arz etmektedir.
II- E- TEBLİGAT SÜRECİNİN İŞLEYİŞİ VE ATILMASI GEREKEN ADIMLAR
II.1. Elektronik Tebligat Yapılacak Kişiler
Kanunun 107/A maddesine istinaden, elektronik ortamda yapılacak tebliğle ilgili teknik altyapı kurulmuş ve tebliğe elverişli elektronik tebligat adresi, Başkanlık tarafından internet vergi dairesi bünyesinde oluşturulmuştur.
Kanun hükümlerine göre tebliği gereken elektronik imzalı evrak, elektronik tebligat sistemi kullanılmak suretiyle muhatabın elektronik tebligat adresine tebliğ edilebilecektir. Bu Tebliğ ile tebliğe elverişli elektronik adres kullanma zorunluluğu getirilen ve kendisine elektronik ortamda tebliğ yapılabilecek olanlar aşağıda belirtilmiştir.
a) Kurumlar vergisi mükellefleri
b) Ticari, zirai ve mesleki kazanç yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunanlar (Kazançları basit usulde tespit edilenlerle gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler hariç)
c) İsteğe bağlı olarak kendilerine elektronik tebligat yapılmasını talep edenler
Basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefi sayısının 783 bin 455 olduğu düşünüldüğünde elektronik tebligatın dışında tutulan basit usul mükelleflerinin her bir ihtilafında vergi dairesine fiziki ortamda işlem yapmaya kalkması YENİ TİP KORONAVİRÜSLE (KOVİD-19) MÜCADELE eylem planına aykırı bir adımdır. Bu nedenle basit usul mükellefleri dâhil elektronik ortamda e-tebligat kapsamının genişletilmesi Gelir İdaresi personelinin talepleri arasında yer almaktadır.
Bu sayede, basit usul mükelleflerinin elektronik tebligat kapsamına alınması hizmet kalitesini artıracak, bilgi güvenliğini ve kişisel verilerin korunmasını sağlayacak ve fiziki ortamda haftalarca süren tebligat işlemi, elektronik tebligat sistemi ile saniyeler içinde gerçekleştirilecektir.
II.2. Kurumlar Vergisi Mükelleflerin Bildirim Yükümlülüğü
Elektronik tebligat sistemini kullanmak zorunda olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, E-Tebligat başvurusunu; “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi (Şirketler ve Diğer Tüzel Kişiler İçin)” ile kurumlar vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesine kanuni temsilcileri veya elektronik tebligat sistemi ile ilgili işlemleri yapmaya yönelik özel yetki içeren noterde verilmiş vekâletnameyle yetkili kılınan kişiler aracılığıyla yapmaları gerekmektedir.[3]
Mükellefiyet tesis ettiren kurumlar vergisi mükellefleri işe başlama tarihini takip eden 15 gün içerisinde Elektronik Tebligat Talep Bildiriminde bulunmak zorundadır. Yapılan başvurunun değerlendirilmesi sonucu, gerekli şartları taşıyan mükelleflere internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi verilecektir. Böylece bu mükellefler elektronik tebligat adresi edinmiş olacaklardır.
Ancak kurumlar vergisi mükelleflerinin şirket kuruluşundan sonra 15 gün içeresinde vergi dairesine gelmedikleri ve bunu aksattıkları görülmektedir. Buna uymayan mükelleflere kesilecek cezalarında çok caydırıcı olmadığı da dikkate alındığında başka bir çözüm önerisinin eyleme geçmesi gerektiği düşündeşindeyim.
Bu meyanda, şirket kuruluşu için evrakların Ticaret Odasına teslim edilmesi ve MERSİS sistemine aktarılmasından sonra işlemlerin tamamlanması için Ticaret Sicil Müdürlüğüne gidilmesi aşamasında ortaklar tarafından imzalanması gereken bir diğer belge ELEKTRONİK TEBLİGAT TALEP BİLDİRİMİ olmalıdır. Ticaret odası ve ticaret sicilinin tescilden sonra ana sözleşme ve şirket defterleri alınmadan bu evrak imzalattırıp vergi dairesine gönderilmelidir.
II.3. Elektronik Tebligatın Gönderilmesi ve Muhatabına İletilmesi
213 sayılı Kanun hükümlerine göre tebliği gereken evrak, elektronik imza ile imzalanacak ve vergi dairesi adına Başkanlık tarafından tebliğ yapılacak muhatabın elektronik tebligat adresine iletilecektir.
Elektronik tebligat sistemine internet vergi dairesi üzerinden erişilecektir. İnternet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresine sahip olan gerçek ve tüzel kişiler şifreleriyle elektronik tebligat adreslerine ulaşacaklardır. İnternet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi olmayan gerçek kişiler ise sisteme her girişte yapılan kimlik doğrulaması ile elektronik tebligat adreslerine erişeceklerdir.
Kanunun 107/A maddesi gereğince, elektronik imzalı tebliğ evrakı, muhatabın elektronik ortamdaki adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda tebliğ edilmiş sayılacaktır.
Olay kayıtları, İşlem zaman bilgisi eklenerek, erişilebilir şekilde arşivlerde otuz yıl süreyle saklanacaktır. Hesaba erişim bilgilerinin iletimi ile sisteme erişimin güvenli bir şekilde yapılması için gerekli tedbirler Başkanlık tarafından alınacak olup talep halinde elektronik tebligata ilişkin delil kayıtları ilgilisine veya yetkili mercilere sunulacaktır.
II.4. E-Tebligat Almaktan İmtina Edenlerin Durumu
Kanun hükümlerine göre tebliği gereken evrak muhataplara elektronik tebligat sistemi ile tebliğ edilebileceği gibi Kanunda yer verilen diğer tebligat hükümlerine göre de tebliğ edilebilir.
Elektronik tebligat sistemine dâhil olması zorunlu olanlardan bu Tebliğ ile getirilen yükümlülüklere uymayanlar için Kanunun 148, 149 ve mükerrer 257 nci maddeleri uyarınca, Kanunun Mükerrer 355 inci maddesindeki cezai müeyyide uygulanır.
213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 107/A maddesi uyarınca elektronik tebligat tabi hükümlere uymayan hakkında aşağıdaki tutarlarda ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI kesilecektir.
- Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 400 TL,
- İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 700 TL,
- Yukarıdaki bentlerde yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 360 TL
Ceza uygulaması sonrasında re’sen oluşturulan internet vergi dairesi kullanıcı kodu, parola ve şifresi gerçek kişilerde mükellefe, tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde doğrudan kanuni temsilcisine tebliğ edilir ve elektronik tebligat adreslerine tebligat gönderimine başlanılır.
III- TAVSİYEMİZ
Elektronik tebligat sisteminde, tebligatın ne zaman yapıldığı, gönderen kurumun ve alıcının kim olduğu, gönderilen tebligatın ve eklerinin ne olduğu gibi bilgiler elektronik ortamda güvenilir bir şekilde saklandığı ve istenildiğinde görüntülenebildiği için herhangi bir ihtilafa yer bırakmayacağı için en güvenli platformdur.
Bu nedenle makalemizde ele aldığımız sorunların çözümü için E-tebligat sisteminin kapsamı genişletilmelidir. Gelir İdaresi Başkanlığı, Bağlı vergi dairesi müdürlüklerinde (mal müdürlükleri) de elektronik tebligat uygulamasına 1 Ocak 2020 tarihi itibarıyla başlanmıştır.
Gelir İdaresi Başkanlığı, Bağlı vergi dairesi müdürlüklerinde (mal müdürlüklerinin) de elektronik tebligat sistemine geçtiği düşünüldüğünde vergi dairesi ile fiziki temasın en aza indirilmesi amacıyla e-tebligat kapsamı dışında bulunan 783 bin 455 basit usul mükellefinin de bu kapsama dâhil edilmesi (Kovid-19) ile mücadelede bize yardımcı olacaktır.
[1] 27.08.2015 tarih ve 29458 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[2] 19.10.2019 tarih ve 30923 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
[3] https://www.gib.gov.tr/gibmevzuat
Muharrem ÖZDEMİR
Manisa (E) Defterdarı
Vergi (E) Müfettişi
Yeminli Mali Müşavir
www.vdd.com.tr
