Page 443 - VERGİ İCRA

2. Tabi afetler nedeniyle terkin
2.1. 6183 Sayılı Kanun kapsamında terkin
Terkin genel olarak amme idaresinin amme alacağını isteme hakkını ortadan kaldıran bir müessesedir. Yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, su basması, kuraklık, don, muzir hayvan ve haşarat istilası ve bunlara benzer afetler yüzünden zarar görmüş ve ekonomik ve sosyal açıdan zorda olan yükümlüleri korumak amacıyla getirilmiş bir düzenlemedir. Terkin ile ilgili hükümler, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 115 inci ve 6183 Sayılı Kanununun 105 inci maddesinde düzenlenmiştir.
Dolayısıyla, 213 sayılı Kanun kapsamına giren amme alacaklarında ilgili madde hükmü uygulanacak, anılan Kanun kapsamına girmeyen amme alacaklarında ise 6183 sayılı Kanunun 105 inci maddesi hükmü tatbik edilecektir.
Söz konusu hükümlerle, doğal afetin yol açtığı zararın, sadece yükümlüler üzerinde bırakılmaması suretiyle mali gücünün bir bölümünü yitiren yükümlülerin, geçmiş dönemlerle ilgili vergi borçlarını, zararla uyumlu düzeyde silinmesi amaçlanmıştır.485
Madde hükmünden, yangın, yer sarsıntısı, yer kayması, su basması, kuraklık, don, zararlı hayvan ve haşarat istilası ve bunlara benzeyen afetler yüzünden zarara maruz kalan varlıklarının ve mahsullerinin en az üçte birini kaybedenler yararlanabilecektir.
6183 sayılı Kanunun 105 inci maddesine göre terkin yapılabilmesi için amme alacaklarının afet tarihinden önce tahakkuk etmiş olması ve terkini talep edilen amme alacağının afetlerin zarar verdiği gelir kaynakları ile ilgili olması gerekmektedir.
Madde hükmünden faydalanmak için afetten zarar görenlerin, afetin vukuu tarihinden itibaren 6 ay içinde ilgili amme idaresine yazı ile müracaat etmeleri şarttır. Dolayısıyla terkin için başvuruda bulunulmaması halinde re’sen terkin yapılması mümkün değildir.
Madde hükmünde terkin yetkisinin Cumhurbaşkanına ait olduğu ve Cumhurbaşkanı Kararı ile afetten zarar görenlerin afetin zarar verdiği gelir kaynakları ile ilgili amme borçlarının kısmen veya tamamen terkin edileceği belirtilmiş olup bu madde kapsamına giren bir zararın mevcut olup olmadığı mahalli il veya ilçe idare kurullarınca belirlenecektir. Belirlenen zarar derecesi, madde hükmüne göre aranılan üçte bir şartının gerçekleşip gerçekleşmediğinin tespitinde kullanılacaktır.
485 Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 06.04.1990 tarih ve Esas No:1990/27, Karar No:1990/02
Muharrem ÖZDEMİR - VERGİCRA
427