Page 31 - VERGİ TEKNİĞİ

1982 tarihli Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Vergi Usul Kanununda amme alacağını tanımlayan net bir ifade bulunmamasına rağmen amme alacağı kavramı vergi alacağını da içine alan geniş kapsamlı bir alacak olduğunu söyleyebiliriz.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 73 üncü maddesi “vergi ödevi” başlığı altında düzenlenmiş olup, herkes kamu giderlerini karşılamak üzere, malî gücüne göre, vergi ödemekle yükümlüdür. Anayasal düzenleme de kamu giderlerinin karşılanması amacıyla kamu alacağı tabirinden ziyade daha dar kapsamlı vergi alacağından bahsetmiştir.
Bunun yanında vergilendirme de usul ve esasları düzenleyen verginin anayasası konumundaki 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 19 uncu maddesi vergi alacağını sarih bir şekilde tanımlamış olup, vergi alacağı, vergi kanunlarının vergiyi bağladıkları olayın vukuu veya hukuki durumun tekemmülü ile doğar. Vergi alacağı mükellef bakımından vergi borcunu teşkil eder.
Amme alacağının vergi gelirleri dışında resim, harç, vergi cezası, idari ve adli para cezası, faiz, muhakeme giderleri, trafik cezaları, ecrimisil, zam ve diğer alacakları da kapsam içine alan daha geniş bir kavram iken vergi hukuku vergi alacağı kavramını tanımlayarak ön plana çıkarmıştır.
2020 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri Tahsilât verilerine göre, bütçe gelirleri 956,6 milyar TL, vergi gelirleri ise 784,6 milyar TL’dir.28 Vergi gelirlerinin toplam bütçe gelirleri içindeki payının % 82 gibi yüksek bir tutara tekabül ediyor olması Türk vergi hukukunda amme alacağı kavramı yerine neden vergi alacağı kavramının kullanıldığını daha iyi anlamaktayız.
Aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere, amme alacağı vergi alacağını da içine alan daha geniş kapsamlı bir tanımı ve alacağı ifade etmektedir.
Muharrem ÖZDEMİR - VERGİ TEKNİĞİ 31
Vergi Alacağı
Amme Alacağı
Dar Anlamda Devletin gelirlerini ifade eder.
Geniş Anlamda Devletin gelirlerini ifade eder.
Vergi alacağı, kanunla konulur ve kaldırılır.
Amme Alacağı, Kanunla konulur ve kaldırılır.
Kamu finansmanı için kullanılır.
Kamu finansmanı için kullanılır.
Vergi alacağının tarafları sınırlandırılmamıştır.
Amme alacağının tarafları, Devlet, il özel idaresi ve Belediyelerdir.
Vergi alacağı karşılıksızdır.
Amme alacağının tamamı karşılıksız değildir. Kamu hizmeti uygulamasından doğan alacaklardır.
Her vergi alacağı kamu alacağı niteliğindedir.
Her kamu alacağı vergi alacağı değildir.
Vergi alacağının tamamına faiz veya zam uygulanır.
Kamu alacaklarının bir kısmına faiz veya zam uygulanmaz.
28. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/10/MYB_Gerceklesmeleri-ve-Bekelntiler-Raporu_2020.pdf