Page 351 - VERGİ İCRA

Aciz kelime anlamı itibariyle bir şahsın borçlarını ödeyemeyecek durumda bulunmasını ifade eder. Buna göre, yapılan takip sonunda haczi caiz malı olmadığı veya bulunan malların satış bedeli borcunu karşılamadığı takdirde borçlu aciz halinde sayılır. Yapılan takip sa alarıyla bakiye borç miktarı bir aciz fişinde gösterilerek aciz hali tespit olunur.
6183 Sayılı Kanuna göre amme borçlusunun aciz halinde olup olmadığı yönünde karar vermeden önce yapılması gereken borçlu nezdinde aciz halinin tespiti ile ilgili çalışmanın başlatılmasıdır. Yapılan takip sonunda haczi caiz malı olmadığı veya bulunan malların satış bedeli borcunu karşılamadığı yönünde somut emareler elde edilmesi gerekir. Örneğin, şirketin bazı mallarının haczedilmesi ve iki defa satışa çıkarılmasına rağmen alıcının çıkmaması ya da ekonomik değeri bulunmayan malların pazarlık usulüyle de satışının mümkün olmadığının anlaşılması şirketin aciz halinin varlığına delalettir.366
Bunun yanında amme borçlusunun mallarının tamamımın haczedilerek yed-i emine teslim edilmesi üzerine malların buradan çalınması ve suçlunun suçunu kabul etmesi ve başkaca mal varlığının da bulunmaması karşısında mükellefin aciz halinde olduğunun kabul edilmesi gerekir.367
Amme borçlusunun üzerine kayıtlı haline münasip evinin bulunması ve bu durumun 6183 sayılı Kanunun 70 inci maddesinin 11 numaralı bendinin uygulanmasına göre haczi caiz malı olmadığı yönünde değerlendirilmesi durumunda aciz halinin varlığı gerekir.368
Yapılan ödeme emrinde yer alan tahsil aşamasına gelmiş amme alacakları için borçlu mal bildiriminde malı olmadığını beyan ederse veya saptanan malların borcu karşılayamadığı anlaşılırsa bunun üzerine icra servisi mal araştırması başlatır. Borçlunun adına kayıtlı gayrimenkul malların olup olmadığı, belediyelerin emlak birimlerinden ve tapu dairelerinden, taşıtlarının (kara, deniz, hava) olup olmadığı ilgili vergi dairesi ve bu araçların sicilinin tutulduğu kuruluşlardan, üçüncü kişiler elinde mal, alacak ve haklarının bulunup bulunmadığı araştırılır. Araştırmada borçlunun ikametgâhının bulunduğu ve/ veya nüfusa kayıtlı olduğu iller ile mal varlığının bulunabileceği ihtimali bulunan illerde yoğunlaştırılır. Yapılan yazışmalar ve araştırmalar neticesinde borçlunun malı bulunmaz veya saptanan malların satışı yapılmasına rağmen borcu karşılamayacağı anlaşılırsa üç nüsha “Aciz Fişi” düzenlenir.369
366 Danıştay 4. Dairesinin 17.05.1995 ve Esas No: 1994/5399, Karar No:1995/2113 (www.malihaber.com).
367 İstanbul De erdarlığının 12.04.2001 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.17/288-443 sayılı yazıları
368 İzmir De erdarlığının 08.07.2002 tarih ve B.07.4.DEF.0.35.12/THSLT: 619-23617-5448 sayılı yazıları
369 Vergi daireleri İşlem Yönergesine uygun 3 örnek olarak hazırlanan aciz fişinin bir örneği borçluya, bir örneği hesap takip masasındaki dosyasına ve son örneği de haciz varakasına iliştirilerek dosyasında saklanır.
Muharrem ÖZDEMİR - VERGİCRA
335