Page 343 - ÜSTADNAME
P. 343
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME 323
3. GELİRLER KONTROLÖRÜ
3.1. PUL MÜFETTİŞİ
Türkiye Cumhuriyetinin kurulması ile birlikte kamu harcamaları karşılanabilmesi için
23 Nisan 1920 tarihinde açılan Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen ilk Kanun,
Ağnam Vergisi Kanunu olmuştur.
1920 yılından Cumhuriyet’in ilan edildiği 1923 yılı sonuna kadar bütçeler zamanında
hazırlanıp uygulanamamıştır. Geçici bütçe ve avans kanunlarının verdiği yetkiler ile
harcamalar yapılmıştır. Sadece bütçeyle ilgili hususları içeren ilk bütçe 1 Haziran 1926’dan
itibaren yürürlüğe girmek üzere, 1926 yılında kanunlaşmıştır. Bu Kanunla, herhangi bir
kadroya dayanmadıkça veya herhangi bir kanun veya bütçe ile belirtilmedikçe, hiç kimseye
maaş veya ücret ödenemeyeceği ifade edilmiştir. Böylece, hangi teşkilat veya bakanlıkta
hangi kadroların kaç adet bulunduğu ve bu yılki maaşları bütçe kanunlarıyla belirlenmeye
başlandı.383
İlk defa Maliye Teşkilatı başta olmak üzere devlet teşkilatı, 18 Mayıs 1929 tarih ve
1452 sayılı384 “Devlet Memurları Maaşatının Tevhit ve Teadülüne Dâir Kanununun” Ek 2
no’lu cetveli ile yeniden düzenlenmiş ve şekillendirilmiştir.
1929 tarihli 1452 sayılı Kanunla yapılan bu düzenleme, Teşkilat Kanunu hükmünde
kabul edilmiştir. Bu nedenle birimlerin görev ve yetkileri düzenlenmemiş olmakla
beraber Cumhuriyet döneminde Maliye Bakanlığı ve diğer bakanlıkların ilk toplu teşkilat
düzenlemesinin bu kanunla yapıldığı söylenebilir. Maliye Vekâleti merkez teşkilatı
birimleri aşağıdaki gibi tasnif edilmiştir.
1- Muhasebat Umum Müdürlüğü
2- Varidat Umum Müdürlüğü
3- Memurin Müdürlüğü
4- Muntazam Borçlar Müdürlüğü
5- Milli Emlak Müdürlüğü
6- İstatistik Müdürlüğü
7- Nakit İşleri Müdürlüğü
8- Merkez Muhasebeciliği
9- Hukuk Müşavirliği
10- Kalemi Mahsus
11- Evrak Müdürlüğü
12- Pul ve Kıymetli Evrak ve Levazım Müdürlüğü
13- Hesaplar Tetkik ve Tasfiye Kalemi
383 Serkan AĞAR. Avukat. Geçmişten Günümüze Mali İdare. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/
384 30.06.1929 tarih ve 1229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
3. GELİRLER KONTROLÖRÜ
3.1. PUL MÜFETTİŞİ
Türkiye Cumhuriyetinin kurulması ile birlikte kamu harcamaları karşılanabilmesi için
23 Nisan 1920 tarihinde açılan Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen ilk Kanun,
Ağnam Vergisi Kanunu olmuştur.
1920 yılından Cumhuriyet’in ilan edildiği 1923 yılı sonuna kadar bütçeler zamanında
hazırlanıp uygulanamamıştır. Geçici bütçe ve avans kanunlarının verdiği yetkiler ile
harcamalar yapılmıştır. Sadece bütçeyle ilgili hususları içeren ilk bütçe 1 Haziran 1926’dan
itibaren yürürlüğe girmek üzere, 1926 yılında kanunlaşmıştır. Bu Kanunla, herhangi bir
kadroya dayanmadıkça veya herhangi bir kanun veya bütçe ile belirtilmedikçe, hiç kimseye
maaş veya ücret ödenemeyeceği ifade edilmiştir. Böylece, hangi teşkilat veya bakanlıkta
hangi kadroların kaç adet bulunduğu ve bu yılki maaşları bütçe kanunlarıyla belirlenmeye
başlandı.383
İlk defa Maliye Teşkilatı başta olmak üzere devlet teşkilatı, 18 Mayıs 1929 tarih ve
1452 sayılı384 “Devlet Memurları Maaşatının Tevhit ve Teadülüne Dâir Kanununun” Ek 2
no’lu cetveli ile yeniden düzenlenmiş ve şekillendirilmiştir.
1929 tarihli 1452 sayılı Kanunla yapılan bu düzenleme, Teşkilat Kanunu hükmünde
kabul edilmiştir. Bu nedenle birimlerin görev ve yetkileri düzenlenmemiş olmakla
beraber Cumhuriyet döneminde Maliye Bakanlığı ve diğer bakanlıkların ilk toplu teşkilat
düzenlemesinin bu kanunla yapıldığı söylenebilir. Maliye Vekâleti merkez teşkilatı
birimleri aşağıdaki gibi tasnif edilmiştir.
1- Muhasebat Umum Müdürlüğü
2- Varidat Umum Müdürlüğü
3- Memurin Müdürlüğü
4- Muntazam Borçlar Müdürlüğü
5- Milli Emlak Müdürlüğü
6- İstatistik Müdürlüğü
7- Nakit İşleri Müdürlüğü
8- Merkez Muhasebeciliği
9- Hukuk Müşavirliği
10- Kalemi Mahsus
11- Evrak Müdürlüğü
12- Pul ve Kıymetli Evrak ve Levazım Müdürlüğü
13- Hesaplar Tetkik ve Tasfiye Kalemi
383 Serkan AĞAR. Avukat. Geçmişten Günümüze Mali İdare. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/
384 30.06.1929 tarih ve 1229 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
