Page 380 - ÜSTADNAME
P. 380
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME
Buna göre Maliye Vekâletinin tensip edeceği şehirlerde kazanç vergisi beyannamelerinin
tetkiki ile iştigal etmek üzere yeminli hesap mütehassısları kullanılır. Mütehassısların yüksek
tahsil görmüş, Maliye Müfettişliğinde, Divanı Muhasebat birinci sınıf murakıplığında veya
azalığında veya malî ve ticarî müesseselerde en az beş yıl muvaffakıyetle çalışmış muhasebe
usullerine, vergi ve ticaret kanunlarına vakıf olmaları şarttır. Müsavi şartlar dâhilinde lisan
bilenler tercih olunur. Hesap mütehassıslarının vazifeleri, adetleri, ne suretle çalışacakları,
seçilme ve murakabe şekilleri nizamnamede gösterilir.
Aynı Kanunun ‘Hesapların Tetkiki’ başlıklı maddesine göre de, beyannamelerin tetkiki
sırasında hesap mütehassısı kullanılan yerlerde bu mütehassıslar ve kullanılmayan yerlerde
varidat tahakkuk memurları, mükelleflerden verginin tayinine medar olacak her türlü hesabın
ve bu hesaplara ait vesikaların kendileri tarafından veya vekilleri ile gönderilmesini yazı ile
istemeğe salahiyetlidirler. Bu hususta mükellefin tevkili, adî mektupla da yapılabilir; şu kadar
ki bu mektuba konulan imzanın tanınmış olması lâzımdır.
Mükellef, yazı ile istenme tarihinden başlayarak on beş gün içinde istenilen malûmat ve
vesikaları vermeğe mecburdur. Haklı sebepler yüzünden verilemeyeceğini bu müddet içinde
yazı ile bildirmek şart ile tahakkuk memuru veya hesap mütehassısı tarafında en çok beş gün
daha mühlet verilir. Bu mühlet içinde istenilen malûmat ve vesikaları vermediği takdirde,
resen tarhiyat yapılır. Tahakkuk memuru veya hesap mütehassısı tetkik sırasında:
1) Resmî dairelerden her türlü malûmat ve vesikaların ve noterlerden kazanç vergisi ile
alâkalı ve mahrem olmayan malûmatın verilmesini;
2) Vazifesini kolaylaştırmağa yarayacak malûmatı verebilecek kimselerden her türlü
malûmatın verilmesini;
3) Bankalardan, borsalardan, şirketlerden, ticaret odalarından ve umumî surette kazanç
sahiplerinin mensup oldukları meslekî müseccel teşekküllerden vazifelerinin icap ettirdiği
malûmatın bildirilmesini; yazı ile isteyebilirler. Bu isteme üzerine yukarıdaki vesikaların
asıl veya suretlerinin veya malûmatın on beş gün içinde hesap mütehassısına veya tahakkuk
memuruna verilmesi mecburidir. Maliye müfettiş ve murakıpları ve tetkik memurları dahi
yapacakları teftiş ve tetkik sırasında yukarıdaki salâhiyetleri haizdirler.
Buna göre Maliye Vekâletinin tensip edeceği şehirlerde kazanç vergisi beyannamelerinin
tetkiki ile iştigal etmek üzere yeminli hesap mütehassısları kullanılır. Mütehassısların yüksek
tahsil görmüş, Maliye Müfettişliğinde, Divanı Muhasebat birinci sınıf murakıplığında veya
azalığında veya malî ve ticarî müesseselerde en az beş yıl muvaffakıyetle çalışmış muhasebe
usullerine, vergi ve ticaret kanunlarına vakıf olmaları şarttır. Müsavi şartlar dâhilinde lisan
bilenler tercih olunur. Hesap mütehassıslarının vazifeleri, adetleri, ne suretle çalışacakları,
seçilme ve murakabe şekilleri nizamnamede gösterilir.
Aynı Kanunun ‘Hesapların Tetkiki’ başlıklı maddesine göre de, beyannamelerin tetkiki
sırasında hesap mütehassısı kullanılan yerlerde bu mütehassıslar ve kullanılmayan yerlerde
varidat tahakkuk memurları, mükelleflerden verginin tayinine medar olacak her türlü hesabın
ve bu hesaplara ait vesikaların kendileri tarafından veya vekilleri ile gönderilmesini yazı ile
istemeğe salahiyetlidirler. Bu hususta mükellefin tevkili, adî mektupla da yapılabilir; şu kadar
ki bu mektuba konulan imzanın tanınmış olması lâzımdır.
Mükellef, yazı ile istenme tarihinden başlayarak on beş gün içinde istenilen malûmat ve
vesikaları vermeğe mecburdur. Haklı sebepler yüzünden verilemeyeceğini bu müddet içinde
yazı ile bildirmek şart ile tahakkuk memuru veya hesap mütehassısı tarafında en çok beş gün
daha mühlet verilir. Bu mühlet içinde istenilen malûmat ve vesikaları vermediği takdirde,
resen tarhiyat yapılır. Tahakkuk memuru veya hesap mütehassısı tetkik sırasında:
1) Resmî dairelerden her türlü malûmat ve vesikaların ve noterlerden kazanç vergisi ile
alâkalı ve mahrem olmayan malûmatın verilmesini;
2) Vazifesini kolaylaştırmağa yarayacak malûmatı verebilecek kimselerden her türlü
malûmatın verilmesini;
3) Bankalardan, borsalardan, şirketlerden, ticaret odalarından ve umumî surette kazanç
sahiplerinin mensup oldukları meslekî müseccel teşekküllerden vazifelerinin icap ettirdiği
malûmatın bildirilmesini; yazı ile isteyebilirler. Bu isteme üzerine yukarıdaki vesikaların
asıl veya suretlerinin veya malûmatın on beş gün içinde hesap mütehassısına veya tahakkuk
memuruna verilmesi mecburidir. Maliye müfettiş ve murakıpları ve tetkik memurları dahi
yapacakları teftiş ve tetkik sırasında yukarıdaki salâhiyetleri haizdirler.
