Page 122 - ÜSTADNAME
P. 122
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME
Maliye Müfettişliğinin kuruluşunun ardından daha birbuçuk yıl geçmeden Meclisi
Mebusan’da Müfettişlerin görevlerini suistmal ettiği, Defterdarın evinde kalındığı gibi
gerekçelerle tenkid edilmişlerdir.87
Maliye Nazırı Cavit Bey ise, müfettişlerin ekseriya mekâtibi âliye mezunlarından
ve devâiri hesabiyyei devlette bir müddet istihdam edilmiş kimselerden gayet güç bir
müsabaka ile intihap edildiklerini ve bunların Fransa’da müfettişlerle birlikte bir sene
tatbikat yaptıktan sonra, memlekete avdet edildiklerinden bahsetmiştir. Ardından bu eğitimi
tamamlayanların muavin sıfatıyla bulunarak badehu işe ve rapor tanzimine başlayarak
vazifelerini cidden hüsnü ifa ettiklerinden bahsetmiştir.
23 Haziran 1328 (1912) Meclisi Mebusan’da88 yine hararetli bir şekilde tartışma
ortamı vardır. Konu malum olduğu üzere Maliye Müfettişleridir. Halep Mebusu Mehmet
Bahaeddin Bey, Maliye Müfettiş ve muavinleri hakkında bazı mütalaatta bulunmak ister.
Mebusa göre, Halep’te üç müfettiş vardır. ‘Bu üç müfettiş, tahsildarların hesabatını birkaç
defa tetkik neticesinde bir ihtilasları tebeyyün etmediği halde, muahharan bunlar, 1200
kusur lirayı ihtilas ederek kaçarlar. Kaçtıktan sonra Maliye Müfettişleri hesabata bakarlar,
ihtilas ettikleri anlaşılır. Bunları Humus’ta tutarlar. Merkez-i Vilâyete getirirler, yine orada
memûrîn-i mâliyyenin ehemmiyet vermemeleri üzerine salıverirler. Bunlar tekrar kaçarlar,
ikinci defa Beyrut vilâyetinde tutarlar. Tekrar mahfuzen Halep’e getirirler. Üç maliye
müfettişi bir Meclis-i Vilâyette bulunduğu halde üç tahsildarın böyle bir meblağ-ı azîmi
ihtilas ederek kaçmaları, bu maliye müfettişlerinin âdem-i vücutlarını, yani vücutlarının
lüzumu olmadığını delalettir. Bunun için müfettişlerin lağvını veyahut muktedir,
vazifeşinas, bihakkın müdekkik Müfettişler tayinini teklif eder.
Buna karşılık Hama mebusu Halit el-Berazi Efendi, Müfettişlerle muavinlerinin
adem-i lüzumundan bahsedilmesine karşı gelerek bilakis vücutlarının elzem olduğunu
savunur. Ancak o da Müfettişlerin hal ve hareketlerinden rahatsızlığını dile getirmekten
geri kalamayarak düşüncelerini şu sözlerle ifade eder: ‘Malûm-u âlînizdir ki irtikâp
yalnız rüşvet almaktan ibaret değildir. İstikametle beraber müstakim-ül’- ahlâk vel’etvâr
bulunmak elzemdir. Maatteessüf Maliye Müfettişlerinden bazısı-ki, bittabi hepsine teşmil
edemem- aralarında muhterem zevat vardır, bu hasâilden azadedirler. Gittikleri mahallerde
işret ve sefâhatla meşgul oluyorlar. İçlerinden birisi birtakım halatta bulunuyor ki, Heyete-i
Aliyyeniz huzurunda sarâhatan söylemekten hayâ ederim. Maazâlik, şimdilik bu husus
hakkında yalnız Nazır Beyin nazar-ı dikkatlerini celbederim ve isterlerse kendilerine
şifahen söylerim.’
87 Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi. 26 Şubat 1326 (1910) Cumartesi.
88 Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi. Yirmiyedinci İnikad. Devre:2, Cilt:2 İçtima Senesi:1 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK
Maliye Müfettişliğinin kuruluşunun ardından daha birbuçuk yıl geçmeden Meclisi
Mebusan’da Müfettişlerin görevlerini suistmal ettiği, Defterdarın evinde kalındığı gibi
gerekçelerle tenkid edilmişlerdir.87
Maliye Nazırı Cavit Bey ise, müfettişlerin ekseriya mekâtibi âliye mezunlarından
ve devâiri hesabiyyei devlette bir müddet istihdam edilmiş kimselerden gayet güç bir
müsabaka ile intihap edildiklerini ve bunların Fransa’da müfettişlerle birlikte bir sene
tatbikat yaptıktan sonra, memlekete avdet edildiklerinden bahsetmiştir. Ardından bu eğitimi
tamamlayanların muavin sıfatıyla bulunarak badehu işe ve rapor tanzimine başlayarak
vazifelerini cidden hüsnü ifa ettiklerinden bahsetmiştir.
23 Haziran 1328 (1912) Meclisi Mebusan’da88 yine hararetli bir şekilde tartışma
ortamı vardır. Konu malum olduğu üzere Maliye Müfettişleridir. Halep Mebusu Mehmet
Bahaeddin Bey, Maliye Müfettiş ve muavinleri hakkında bazı mütalaatta bulunmak ister.
Mebusa göre, Halep’te üç müfettiş vardır. ‘Bu üç müfettiş, tahsildarların hesabatını birkaç
defa tetkik neticesinde bir ihtilasları tebeyyün etmediği halde, muahharan bunlar, 1200
kusur lirayı ihtilas ederek kaçarlar. Kaçtıktan sonra Maliye Müfettişleri hesabata bakarlar,
ihtilas ettikleri anlaşılır. Bunları Humus’ta tutarlar. Merkez-i Vilâyete getirirler, yine orada
memûrîn-i mâliyyenin ehemmiyet vermemeleri üzerine salıverirler. Bunlar tekrar kaçarlar,
ikinci defa Beyrut vilâyetinde tutarlar. Tekrar mahfuzen Halep’e getirirler. Üç maliye
müfettişi bir Meclis-i Vilâyette bulunduğu halde üç tahsildarın böyle bir meblağ-ı azîmi
ihtilas ederek kaçmaları, bu maliye müfettişlerinin âdem-i vücutlarını, yani vücutlarının
lüzumu olmadığını delalettir. Bunun için müfettişlerin lağvını veyahut muktedir,
vazifeşinas, bihakkın müdekkik Müfettişler tayinini teklif eder.
Buna karşılık Hama mebusu Halit el-Berazi Efendi, Müfettişlerle muavinlerinin
adem-i lüzumundan bahsedilmesine karşı gelerek bilakis vücutlarının elzem olduğunu
savunur. Ancak o da Müfettişlerin hal ve hareketlerinden rahatsızlığını dile getirmekten
geri kalamayarak düşüncelerini şu sözlerle ifade eder: ‘Malûm-u âlînizdir ki irtikâp
yalnız rüşvet almaktan ibaret değildir. İstikametle beraber müstakim-ül’- ahlâk vel’etvâr
bulunmak elzemdir. Maatteessüf Maliye Müfettişlerinden bazısı-ki, bittabi hepsine teşmil
edemem- aralarında muhterem zevat vardır, bu hasâilden azadedirler. Gittikleri mahallerde
işret ve sefâhatla meşgul oluyorlar. İçlerinden birisi birtakım halatta bulunuyor ki, Heyete-i
Aliyyeniz huzurunda sarâhatan söylemekten hayâ ederim. Maazâlik, şimdilik bu husus
hakkında yalnız Nazır Beyin nazar-ı dikkatlerini celbederim ve isterlerse kendilerine
şifahen söylerim.’
87 Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi. 26 Şubat 1326 (1910) Cumartesi.
88 Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi. Yirmiyedinci İnikad. Devre:2, Cilt:2 İçtima Senesi:1 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK
