Page 130 - ÜSTADNAME
P. 130
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME
Ahalide kendilerine karşı, ben vergimi vermişim diye muhalefette bulunuyorlar. Birkaç
tarafta böyle mükerrer vergiler alınmıştır. Bunlara hiç bakılmıyor. Hâlbuki müfettişler,
merkezi vilayette oturuyorlar. Merkezi vilayette ne iş var, ne güç var. Köylere gitmek, ahali
ile temasta bulunmak bunların vazifesi değil mi? Mesela köylüler ne vermiş, tahsildarlar ne
tahsil etmiş, anlamaları icap etmez mi? Tahsildarlar ne almışlar, ne vermişler, onu bildikleri
yok. Birde üstüne müfettişler beş bin kuruş maaş alıyorlar.
Maliye Nazırı ise, mebusları dikkatlice dinledikten sonra bu konuşma ve ithamlar
sonrası ise yine Heyeti Teftişeyi mensuplarına sahip çıkmıştır. Heyeti Teftişiyye, devairi
devlette en iyi bir surette müesses olan ve memurini en ziyade hüsnü intihap edilen, en
ziyade çalışan, en ziyade hizmet eden bir şubei idaredir ve bu Heyeti Teftişiyyeye dâhil
bulunanların harekâtına son derece dikkat ve itina ediliyor. Küçük bir yolsuzluğu görülenler
derhal Heyeti Teftişiyyeden tay ve ihraç olunuyorlar. Heyeti Teftişiyyeye terettüp eden
cezalar bu kadar ağırdır. Heyete yeni müfettişler ilave edilmesi meselesine gelince,
müfettişler ilave edilmiş değildir. Yalnız, nizamname mahsusu mucibince, muavinliklerde
bulunanlar müfettişliğe irtika etmiştir. Maddede gördüğünüz farklar da bunlardan maşidir.
Elyevm Avrupa’da tahsilde bulunan müfettişlerimiz yoktur; fakat bu sene daha altı yedi
kişi göndermeye ve kadroyu bu suretle doldurmaya mecbur olacağız.
Mamuretülaziz Mebusu Mehmet Sait Efendi de bunlar gezmeli, ahali ile temas etmeli
demiş ve Hakkâri Mebusu Hamza Bey de, müfettişlerin, Van, Bitlis Vilayetlerine de
gitmediklerini beyan ederek müfettişler ile ilgili genel sorunu dile getirmiştir.
1.1.7.1.3. 1915- 1919 Alman Dr. WASSEL Dönemi
Alman kökenli Genel Müfettiş Dr. Wassel (Vassel), Maliye Reformu Komisyonu
Başkanı olarak görev yaptıktan sonra, 1915-1919 tarihleri arasında Maliye Heyet-i Teftişiye
Müdürü olmuştur.
Dr. WASSEL zamanında da, 1917 tarihli Maliye Heyet-i Teftişiyyesi Nizamnamesinin 8.
Madde-i Muaddelesi91 yürürlüğe girmiş ve müfettişlerin çalışma alanları ile ilgili boşluklar
doldurulmaya çalışılmıştır. Söz konusu mevzuat çalışmaları Fransa Teftiş Kurulundan
uyarlanarak Osmanlı devletinde birebir yürürlüğe girmiştir. Bu mevzuat çalışmaları,
maalesef milli ve yerli bir düşüncenin mahsulü ve ürünü değildir. Bu anlamda Teftiş
heyetinin mevzuat alt yapısı Fransa Maliye Müfettişi kökenli bürokratların çalışmaları ve
katkıları ile şekillenmiştir.
Alman Maliye Wassel (Vassel)’nin ismi Osmanlı topraklarında görev yapan Deniz
Binbaşı Hans Humann ile Enver Paşa’ya yazdığı yirmi iki mektup arasında da geçmektedir.
91 11 Zilkade 1335/30.08.1917
Ahalide kendilerine karşı, ben vergimi vermişim diye muhalefette bulunuyorlar. Birkaç
tarafta böyle mükerrer vergiler alınmıştır. Bunlara hiç bakılmıyor. Hâlbuki müfettişler,
merkezi vilayette oturuyorlar. Merkezi vilayette ne iş var, ne güç var. Köylere gitmek, ahali
ile temasta bulunmak bunların vazifesi değil mi? Mesela köylüler ne vermiş, tahsildarlar ne
tahsil etmiş, anlamaları icap etmez mi? Tahsildarlar ne almışlar, ne vermişler, onu bildikleri
yok. Birde üstüne müfettişler beş bin kuruş maaş alıyorlar.
Maliye Nazırı ise, mebusları dikkatlice dinledikten sonra bu konuşma ve ithamlar
sonrası ise yine Heyeti Teftişeyi mensuplarına sahip çıkmıştır. Heyeti Teftişiyye, devairi
devlette en iyi bir surette müesses olan ve memurini en ziyade hüsnü intihap edilen, en
ziyade çalışan, en ziyade hizmet eden bir şubei idaredir ve bu Heyeti Teftişiyyeye dâhil
bulunanların harekâtına son derece dikkat ve itina ediliyor. Küçük bir yolsuzluğu görülenler
derhal Heyeti Teftişiyyeden tay ve ihraç olunuyorlar. Heyeti Teftişiyyeye terettüp eden
cezalar bu kadar ağırdır. Heyete yeni müfettişler ilave edilmesi meselesine gelince,
müfettişler ilave edilmiş değildir. Yalnız, nizamname mahsusu mucibince, muavinliklerde
bulunanlar müfettişliğe irtika etmiştir. Maddede gördüğünüz farklar da bunlardan maşidir.
Elyevm Avrupa’da tahsilde bulunan müfettişlerimiz yoktur; fakat bu sene daha altı yedi
kişi göndermeye ve kadroyu bu suretle doldurmaya mecbur olacağız.
Mamuretülaziz Mebusu Mehmet Sait Efendi de bunlar gezmeli, ahali ile temas etmeli
demiş ve Hakkâri Mebusu Hamza Bey de, müfettişlerin, Van, Bitlis Vilayetlerine de
gitmediklerini beyan ederek müfettişler ile ilgili genel sorunu dile getirmiştir.
1.1.7.1.3. 1915- 1919 Alman Dr. WASSEL Dönemi
Alman kökenli Genel Müfettiş Dr. Wassel (Vassel), Maliye Reformu Komisyonu
Başkanı olarak görev yaptıktan sonra, 1915-1919 tarihleri arasında Maliye Heyet-i Teftişiye
Müdürü olmuştur.
Dr. WASSEL zamanında da, 1917 tarihli Maliye Heyet-i Teftişiyyesi Nizamnamesinin 8.
Madde-i Muaddelesi91 yürürlüğe girmiş ve müfettişlerin çalışma alanları ile ilgili boşluklar
doldurulmaya çalışılmıştır. Söz konusu mevzuat çalışmaları Fransa Teftiş Kurulundan
uyarlanarak Osmanlı devletinde birebir yürürlüğe girmiştir. Bu mevzuat çalışmaları,
maalesef milli ve yerli bir düşüncenin mahsulü ve ürünü değildir. Bu anlamda Teftiş
heyetinin mevzuat alt yapısı Fransa Maliye Müfettişi kökenli bürokratların çalışmaları ve
katkıları ile şekillenmiştir.
Alman Maliye Wassel (Vassel)’nin ismi Osmanlı topraklarında görev yapan Deniz
Binbaşı Hans Humann ile Enver Paşa’ya yazdığı yirmi iki mektup arasında da geçmektedir.
91 11 Zilkade 1335/30.08.1917
