Page 24 - ÜSTADNAME
P. 24
uharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME
Sadrazamlıktan azledildikten sonra Dimetoka’ya yerleşen Lütfi Paşa’nın, vakfiyesine
göre Dimetoka’nın Saray Köyü’nde meskûndur.11 Sadrazam Lütfi paşa tarafından kalem
alınan Asafnâme ise siyasetname-nasihatname türünden bir eserdir.12
Lütfi Paşa, Osmanlı’nın en muhteşem dönemleri olan II. Beyazıt, Yavuz Sultan Selim
ve Muhteşem Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşamış ve yüksek devlet adamlığı
vazifesinde bulunmuş şahsiyettir. Bu yönüyle dönemin sorunlarını ASAFNAME adlı
eserinde ele alması nedeniyle günümüz idarecilerine ışık tutmuş ve çok önemli nasihatler
içermektedir. Lütfi Paşa Asafname’de, ideal bir devlet adamının devlet gelirlerinin;
- Üçte birini harcamasını,
- Ü çte birini tasarruf etmesini,
- Üçte birini de hayır işlerine yatırması gerektiğini yazmaktadır.13
Bu yönüyle Asafname adlı eseri, başta genç vergi nüfettişi meslektaşlarıma tanıtmak,
öğütlerinden ilham alınmasını sağlamak ve tarihe yolculuk yaptırmak maksadıyla kitabımda
yer vermeyi uygun buldum.
Lütfi Paşa tarafından kaleme alınan Asafname adlı eser, Kültür Bakanlığı yayınlarından
çıkmış olup Doç. Dr. Ahmet UĞUR tarafından tercüme edilmiş ve 1982 yılında ilk baskısı
yapılarak geçmiş tarihimizde yaşanan olaylara ayna tutmuştur.
1.2. Lütfi Paşa’nın Asafnâmesi
Hamd ve sena, benzeri bulunmayan Allah’a olsun o, eş ve benzerden uzaktır ve veziri
olmayan bir sultandır. Salat ve tahiyyat peygamberlerin ulusu ve seçkinlerin en önde olanına
(Hz. Peygamber’e) olsun. O, müjdeleyici ve uyarıcıdır. Ayrıca, her biri dini canlı tutmak
için tedbir sahibi olan, ailesi ve ashabına olsun. Gökler ve yerler kaldığı sürece, Allah, onun
ailesine ve ashabına salat ve selam etsin.
Bundan sonra bu kitapçığın yazarı, Allah’ın kullarının en zayıfı, Abdülmuin oğlu Lütfi
Paşa, ta merhum cennet mekân Sultan Bayezid Han zamanından beri, sultanın sarayında
bulunmuş, onun nimetiyle beslenmiş, Osmanlı hanedanının iyiliği için çalışmış ve burada,
uzun müddet bilgi ve tecrübe kazanmıştır. Yavuz Sultan Selim Han tahta çıktığında çukadarlık
hizmetinden elli akçe müteferrikalık ile taşraya gönderilmiştir. Sonra çeşnigirbaşılık,
sonra kapucubaşılık, sonra miralemlik, sonra Kastamonu sancağı, bundan sonra Karaman
beylerbeyliği, (sonra Anadolu beylerbeyliği ve daha sonra Padişahımız Sultan Süleyman
zamanında vezirlik ve sadrazamlık) verilmiştir. Bu günahı çok, aciz kişi yani ben taşraya
gönderildikten sonra birçok âlim, şair ve seçkin kimselerle konuşup görüşüp yapabildiğim
kadar, bilgiler öğrenerek, ahlakımı güzelleştirdim.
11 KILIÇ. A.g.e.
12 Emre KONGAR. Aydınlanma. Asafname. https://www.kongar.org/aydinlanma/2011/1093_Asafname.php
13 Doç.Dr. Ahmet UĞUR Lütfi Paşa. ASAFNAME. Hazırlayan. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Mayıs 1982
Sadrazamlıktan azledildikten sonra Dimetoka’ya yerleşen Lütfi Paşa’nın, vakfiyesine
göre Dimetoka’nın Saray Köyü’nde meskûndur.11 Sadrazam Lütfi paşa tarafından kalem
alınan Asafnâme ise siyasetname-nasihatname türünden bir eserdir.12
Lütfi Paşa, Osmanlı’nın en muhteşem dönemleri olan II. Beyazıt, Yavuz Sultan Selim
ve Muhteşem Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşamış ve yüksek devlet adamlığı
vazifesinde bulunmuş şahsiyettir. Bu yönüyle dönemin sorunlarını ASAFNAME adlı
eserinde ele alması nedeniyle günümüz idarecilerine ışık tutmuş ve çok önemli nasihatler
içermektedir. Lütfi Paşa Asafname’de, ideal bir devlet adamının devlet gelirlerinin;
- Üçte birini harcamasını,
- Ü çte birini tasarruf etmesini,
- Üçte birini de hayır işlerine yatırması gerektiğini yazmaktadır.13
Bu yönüyle Asafname adlı eseri, başta genç vergi nüfettişi meslektaşlarıma tanıtmak,
öğütlerinden ilham alınmasını sağlamak ve tarihe yolculuk yaptırmak maksadıyla kitabımda
yer vermeyi uygun buldum.
Lütfi Paşa tarafından kaleme alınan Asafname adlı eser, Kültür Bakanlığı yayınlarından
çıkmış olup Doç. Dr. Ahmet UĞUR tarafından tercüme edilmiş ve 1982 yılında ilk baskısı
yapılarak geçmiş tarihimizde yaşanan olaylara ayna tutmuştur.
1.2. Lütfi Paşa’nın Asafnâmesi
Hamd ve sena, benzeri bulunmayan Allah’a olsun o, eş ve benzerden uzaktır ve veziri
olmayan bir sultandır. Salat ve tahiyyat peygamberlerin ulusu ve seçkinlerin en önde olanına
(Hz. Peygamber’e) olsun. O, müjdeleyici ve uyarıcıdır. Ayrıca, her biri dini canlı tutmak
için tedbir sahibi olan, ailesi ve ashabına olsun. Gökler ve yerler kaldığı sürece, Allah, onun
ailesine ve ashabına salat ve selam etsin.
Bundan sonra bu kitapçığın yazarı, Allah’ın kullarının en zayıfı, Abdülmuin oğlu Lütfi
Paşa, ta merhum cennet mekân Sultan Bayezid Han zamanından beri, sultanın sarayında
bulunmuş, onun nimetiyle beslenmiş, Osmanlı hanedanının iyiliği için çalışmış ve burada,
uzun müddet bilgi ve tecrübe kazanmıştır. Yavuz Sultan Selim Han tahta çıktığında çukadarlık
hizmetinden elli akçe müteferrikalık ile taşraya gönderilmiştir. Sonra çeşnigirbaşılık,
sonra kapucubaşılık, sonra miralemlik, sonra Kastamonu sancağı, bundan sonra Karaman
beylerbeyliği, (sonra Anadolu beylerbeyliği ve daha sonra Padişahımız Sultan Süleyman
zamanında vezirlik ve sadrazamlık) verilmiştir. Bu günahı çok, aciz kişi yani ben taşraya
gönderildikten sonra birçok âlim, şair ve seçkin kimselerle konuşup görüşüp yapabildiğim
kadar, bilgiler öğrenerek, ahlakımı güzelleştirdim.
11 KILIÇ. A.g.e.
12 Emre KONGAR. Aydınlanma. Asafname. https://www.kongar.org/aydinlanma/2011/1093_Asafname.php
13 Doç.Dr. Ahmet UĞUR Lütfi Paşa. ASAFNAME. Hazırlayan. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Mayıs 1982
