Page 235 - ÜSTADNAME
P. 235
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME 215
TAYLAN, Teftiş Kurulu’nun kapatılması söylemlere baya alınmışa benziyor. Yazısında
konuyu ele alma biçiminden öyle hissediyor! TAYLAN’a göre, Heyet-i Teftişiye-i Maliye
1879 yılında kurulmuş... Cumhuriyet döneminde ise Maliye Teftiş Kurulu... Cumhuriyet’in
Osmanlı devlet yapısından, eski deyimle, “tevarüs ettiği” bir imparatorluk kurumundan
söz ediyoruz. “Adalet mülkün temeli” ise, mali denetim de “adaletin temeli”. Maliye Teftiş
Kurulu 129 yıldır bu devlet görevini layıkıyla yerine getirdi. 130. yılını tamamlayabilecek
mi, bilinmez. “Gelişmiş” dünya teftiş kurullu, çoklu, güçlü, yaygın, etkin ve derin bir
denetim yapılanmasına giderken, Türkiye’nin, okuyana son derece “basit” gelen bu
tasarıyla “ters” yola sokulmak istenmesini kimse anlamıyor: Tasarıyı yazanlardan başka...
Sahi, bu tasarıyı kim, nasıl hazırladı?236
Kamuoyu o kadar iyi organize olmuş ki, bağımsız denetim kurullarının kapatılmaması
gerektiği hususu bu sefer Maliye öğretim üyelerinin ortak bildirisi ile de kamuoyuna
duyurulmuştur.237 Bu kapsamda, Maliye Bakanlığı’nca hazırlanıp hükümet tasarısı olarak
TBMM’ye sunulan bir yasa tasarısıyla Maliye Teftiş Kurulu’nun, Hesap Uzmanları
Kurulu’nun ve Gelirler Kontrolörlerinin tek bir vergi inceleme birimine dönüştürülerek
tasfiyesi öngörülmesine sert tepki verilmiştir. Bu bağlamda; ‘Yıllık denetim planını
görece bağımsız olarak hazırlama geleneğine sahip, idarenin üst hiyerarşik birimine
değil doğrudan doğruya siyasi otoriteye yani bakana karşı sorumlu olarak çalışan teftiş
ve uzmanlık kurullarının bu işlevlerinin bir süredir törpülendiği bilinmekle birlikte,
kapatılma kararı bu süreci geri dönüşü olmayan bir mecraya sokacaktır. Bizler bunu
söz konusu kurullar açısından sadece bir tenzil-i rütbe olarak değil, denetim sürecinden
kaçışın son ve en cüretkâr adımı olarak değerlendirmekteyiz. Devletin gelirleri yanında
giderlerini, milli emlak alanını, kamu borçlanması ve finansmanını da kapsayan bir alanda
görev yapan Maliye Teftiş Kurulu’nun vergi inceleme alanına sıkıştırılmasının ve giderek
iç denetçiliğe indirgenmesinin başka bir anlamı görülememektedir. İktisat, hukuk ve
özellikle de maliye eğitiminden geçmiş en parlak öğrencilerin birinci hedefi olan bu tarihi
kurulların kapatılması, aynı zamanda meslek içi maliye eğitiminin en başarılı örneklerini
vermiş olan kurumsallaşmış mesleki yapıların da tasfiyesi anlamına geleceği için de yeri
doldurulamayacak büyük bir kayıp olacaktır. Bu nedenlerle, maliye alanının öğretim üyeleri
olarak, TBMM’ye sevk edilmiş bulunan söz konusu tasarının derhal geri çekilmesini ve
hiyerarşik idari yapıdan bağımsız teftiş, denetim, soruşturma ve inceleme geleneğinin söz
konusu kurulların tek bir üst kurulda birleştirilerek sürdürülmesini Sayın Başbakan’a ve
Sayın Maliye Bakanı’na sunma zorunluluğu duyulmuştur.”
Milliyet yazarı Yaman TÖRÜNER ise, ‘Kurullara Yeni Operasyon’ başlığı ile konuyu
farklı açıdan ele almıştır. Maliye’de 3 yıl önce yapılandırılan Gelir İdaresi Başkanlığı
yeniden yapılandırılıyor. Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gelirler Kontrolörleri ve
Vergi Denetmenleri tek çatı altında toplanıyor. Büyük holdingleri denetleyenler ile
236 Taylan ERTEN. Heyeti-i Teftişiye-i Maliye’den. Dünya Gazetesi. 21.05.2008
237 Oğuz OYAN. Analiz. 21.05.2008. Dünya Gazetesi.
TAYLAN, Teftiş Kurulu’nun kapatılması söylemlere baya alınmışa benziyor. Yazısında
konuyu ele alma biçiminden öyle hissediyor! TAYLAN’a göre, Heyet-i Teftişiye-i Maliye
1879 yılında kurulmuş... Cumhuriyet döneminde ise Maliye Teftiş Kurulu... Cumhuriyet’in
Osmanlı devlet yapısından, eski deyimle, “tevarüs ettiği” bir imparatorluk kurumundan
söz ediyoruz. “Adalet mülkün temeli” ise, mali denetim de “adaletin temeli”. Maliye Teftiş
Kurulu 129 yıldır bu devlet görevini layıkıyla yerine getirdi. 130. yılını tamamlayabilecek
mi, bilinmez. “Gelişmiş” dünya teftiş kurullu, çoklu, güçlü, yaygın, etkin ve derin bir
denetim yapılanmasına giderken, Türkiye’nin, okuyana son derece “basit” gelen bu
tasarıyla “ters” yola sokulmak istenmesini kimse anlamıyor: Tasarıyı yazanlardan başka...
Sahi, bu tasarıyı kim, nasıl hazırladı?236
Kamuoyu o kadar iyi organize olmuş ki, bağımsız denetim kurullarının kapatılmaması
gerektiği hususu bu sefer Maliye öğretim üyelerinin ortak bildirisi ile de kamuoyuna
duyurulmuştur.237 Bu kapsamda, Maliye Bakanlığı’nca hazırlanıp hükümet tasarısı olarak
TBMM’ye sunulan bir yasa tasarısıyla Maliye Teftiş Kurulu’nun, Hesap Uzmanları
Kurulu’nun ve Gelirler Kontrolörlerinin tek bir vergi inceleme birimine dönüştürülerek
tasfiyesi öngörülmesine sert tepki verilmiştir. Bu bağlamda; ‘Yıllık denetim planını
görece bağımsız olarak hazırlama geleneğine sahip, idarenin üst hiyerarşik birimine
değil doğrudan doğruya siyasi otoriteye yani bakana karşı sorumlu olarak çalışan teftiş
ve uzmanlık kurullarının bu işlevlerinin bir süredir törpülendiği bilinmekle birlikte,
kapatılma kararı bu süreci geri dönüşü olmayan bir mecraya sokacaktır. Bizler bunu
söz konusu kurullar açısından sadece bir tenzil-i rütbe olarak değil, denetim sürecinden
kaçışın son ve en cüretkâr adımı olarak değerlendirmekteyiz. Devletin gelirleri yanında
giderlerini, milli emlak alanını, kamu borçlanması ve finansmanını da kapsayan bir alanda
görev yapan Maliye Teftiş Kurulu’nun vergi inceleme alanına sıkıştırılmasının ve giderek
iç denetçiliğe indirgenmesinin başka bir anlamı görülememektedir. İktisat, hukuk ve
özellikle de maliye eğitiminden geçmiş en parlak öğrencilerin birinci hedefi olan bu tarihi
kurulların kapatılması, aynı zamanda meslek içi maliye eğitiminin en başarılı örneklerini
vermiş olan kurumsallaşmış mesleki yapıların da tasfiyesi anlamına geleceği için de yeri
doldurulamayacak büyük bir kayıp olacaktır. Bu nedenlerle, maliye alanının öğretim üyeleri
olarak, TBMM’ye sevk edilmiş bulunan söz konusu tasarının derhal geri çekilmesini ve
hiyerarşik idari yapıdan bağımsız teftiş, denetim, soruşturma ve inceleme geleneğinin söz
konusu kurulların tek bir üst kurulda birleştirilerek sürdürülmesini Sayın Başbakan’a ve
Sayın Maliye Bakanı’na sunma zorunluluğu duyulmuştur.”
Milliyet yazarı Yaman TÖRÜNER ise, ‘Kurullara Yeni Operasyon’ başlığı ile konuyu
farklı açıdan ele almıştır. Maliye’de 3 yıl önce yapılandırılan Gelir İdaresi Başkanlığı
yeniden yapılandırılıyor. Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Gelirler Kontrolörleri ve
Vergi Denetmenleri tek çatı altında toplanıyor. Büyük holdingleri denetleyenler ile
236 Taylan ERTEN. Heyeti-i Teftişiye-i Maliye’den. Dünya Gazetesi. 21.05.2008
237 Oğuz OYAN. Analiz. 21.05.2008. Dünya Gazetesi.
