Page 369 - ÜSTADNAME
P. 369
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME 349
3.4.10. Gelirler Kontrolörleri Defterdarın Altında mı?
Gelirler Kontrolörleri, 1946 tarihinden 2011 yılında Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının
kurulmasına kadar Gelirler Genel Müdürlüğü bünyesinde Genel Müdür Yardımcısı emirleri
ve talimatı altında görev ifa etmişlerdir. Hiçbir zaman doğrudan Genel Müdüre bağlı bir
denetim organizasyon yapısı içerisinde yer almamışlardır.
178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 1982 tarih ve 8/5336 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliğine göre, Gelirler
Kontrolörlerinin disiplin amirleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Unvan 1. Disiplin Amirleri 2.Disiplin Amirleri
Gelirler Kontrolörü Gelirler Genel Müdürü Müsteşar Yardımcısı
Defterdar Vali Müsteşar
Görüleceği üzere, taşra birimi olarak görev ifa eden Defterdarın 2. disiplin amiri
Müsteşar iken gelirler kontrolörünün 2. derece disiplin amiri müsteşar yardımcısı
seviyesinde kalmıştır. Bu durum kamu hiyerarşisinde ve ast-üst ilişkisinde bir engel olarak
karşımıza çıkmıştır.
Taşra birimi olan Defterdar ile Defterdarı teftiş ve tahkikat ile görevli gelirler kontrolörü
arasındaki bu ince çizgi çok şey ifade etmektedir. Gelirler Genel Müdürlüğüne bağlı
denetim ile yetkili kılınan merkez denetim elemanı vasfına haiz gelirler kontrolörlerinin
disiplin amirleri hiyerarşisinde Defterdarın altında konumlandırılması sorun yaratmıştır.
Bu durum diğer iki denetim birimi olan maliye müfettişleri ile hesap uzmanları tarafından
bir koz olarak kullanılmış denetimde tek çatı söyleminde vergi denetmenleri ile gelirler
kontrolörlerinin aynı grupta sınıflandırılmasına zemin hazırlamıştır.
3.4.11. Yeniden Yapılandırmada Gelirler Kontrolörlerinin Konum Belirsizliği
2004 yılına geldiğimizde IMF ile hükümet arasında tek gündem konusu Gelir İdaresinin
bağımsızlığı ve denetimin bir sopa olarak kullanılmaktan çıkarılması konusudur. Bu konu
ulusal basında çokça yer almış ve tartışmaların fitilini ateşlemiştir. Şöyle ki; aylardır
üzerinde tartışılan ve Maliye’de hesap uzmanlarını, müfettişleri, vergi denetmenlerini,
gelirler kontrolörlerini neredeyse boğaz boğaza getiren Gelir İdaresi Başkanlığı yasa taslağı
nihayet tamamlanmış ve Başbakanlığın resmi internet sitesinde yayınlanmıştır. Maliye
bürokrasisindeki ilk tepki, ‘Bizden habersiz neden yayınlıyorlar’ şeklinde olmuştur.
IMF’nin Washington’daki karargâhı da durumdan haberdar olmuş ve taslağın
incelenmesi bir iki gün içinde tamamlanmış ve Hazine’ye maliye kadrolarını şaşırtan ilk
mesaj gelmiştir: ‘Bizce taslakta sorun yok.’ Oysa maliye kadroları ‘IMF’nin taslağa sert
tepki göstereceğini’ düşünüyordu. Ama böyle olmadı. Taslakta Maliye Teftiş Kurulu ve
3.4.10. Gelirler Kontrolörleri Defterdarın Altında mı?
Gelirler Kontrolörleri, 1946 tarihinden 2011 yılında Vergi Denetim Kurulu Başkanlığının
kurulmasına kadar Gelirler Genel Müdürlüğü bünyesinde Genel Müdür Yardımcısı emirleri
ve talimatı altında görev ifa etmişlerdir. Hiçbir zaman doğrudan Genel Müdüre bağlı bir
denetim organizasyon yapısı içerisinde yer almamışlardır.
178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile 1982 tarih ve 8/5336 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile yürürlüğe giren Maliye Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliğine göre, Gelirler
Kontrolörlerinin disiplin amirleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Unvan 1. Disiplin Amirleri 2.Disiplin Amirleri
Gelirler Kontrolörü Gelirler Genel Müdürü Müsteşar Yardımcısı
Defterdar Vali Müsteşar
Görüleceği üzere, taşra birimi olarak görev ifa eden Defterdarın 2. disiplin amiri
Müsteşar iken gelirler kontrolörünün 2. derece disiplin amiri müsteşar yardımcısı
seviyesinde kalmıştır. Bu durum kamu hiyerarşisinde ve ast-üst ilişkisinde bir engel olarak
karşımıza çıkmıştır.
Taşra birimi olan Defterdar ile Defterdarı teftiş ve tahkikat ile görevli gelirler kontrolörü
arasındaki bu ince çizgi çok şey ifade etmektedir. Gelirler Genel Müdürlüğüne bağlı
denetim ile yetkili kılınan merkez denetim elemanı vasfına haiz gelirler kontrolörlerinin
disiplin amirleri hiyerarşisinde Defterdarın altında konumlandırılması sorun yaratmıştır.
Bu durum diğer iki denetim birimi olan maliye müfettişleri ile hesap uzmanları tarafından
bir koz olarak kullanılmış denetimde tek çatı söyleminde vergi denetmenleri ile gelirler
kontrolörlerinin aynı grupta sınıflandırılmasına zemin hazırlamıştır.
3.4.11. Yeniden Yapılandırmada Gelirler Kontrolörlerinin Konum Belirsizliği
2004 yılına geldiğimizde IMF ile hükümet arasında tek gündem konusu Gelir İdaresinin
bağımsızlığı ve denetimin bir sopa olarak kullanılmaktan çıkarılması konusudur. Bu konu
ulusal basında çokça yer almış ve tartışmaların fitilini ateşlemiştir. Şöyle ki; aylardır
üzerinde tartışılan ve Maliye’de hesap uzmanlarını, müfettişleri, vergi denetmenlerini,
gelirler kontrolörlerini neredeyse boğaz boğaza getiren Gelir İdaresi Başkanlığı yasa taslağı
nihayet tamamlanmış ve Başbakanlığın resmi internet sitesinde yayınlanmıştır. Maliye
bürokrasisindeki ilk tepki, ‘Bizden habersiz neden yayınlıyorlar’ şeklinde olmuştur.
IMF’nin Washington’daki karargâhı da durumdan haberdar olmuş ve taslağın
incelenmesi bir iki gün içinde tamamlanmış ve Hazine’ye maliye kadrolarını şaşırtan ilk
mesaj gelmiştir: ‘Bizce taslakta sorun yok.’ Oysa maliye kadroları ‘IMF’nin taslağa sert
tepki göstereceğini’ düşünüyordu. Ama böyle olmadı. Taslakta Maliye Teftiş Kurulu ve
