Page 33 - ÜSTADNAME
P. 33
arrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME 13
1.2.2. Savaş Tedbirleri (Önlemleri)
1.2.2.1. Savaş Alanında İntizam ve İşbölümü
[Sefer Bizim, Zafer Allah’ındır ]
Önce sefer lazım gelen yerlerde vezirlerden veya Beylerbeyilerden birini komutan olarak
atamalıdır. Bazı yerlerde sancakbeyi bile komutan olagelmiştir. Savaşa çıkmadan önce, ne
kadar para ve ne kadar yiyecek gerekir ise, önceden hazırlanıp sonra sefere çıkmalıdır. Eğer
sefere padişahın kendisi de katılacaksa, Sadrazam, Defterdarı ve divanın diğer üyelerini
toplayıp ne kadar para ve ne kadar asker gerekir ve nerede yiyecek hazırlamak lazımdır,
bunları önceden planlamalı ve Padişaha gerekli olan deve, katır ve atların malzemelerini
miriahur ile görüşüp kararlaştırmalı ve padişaha yolda bineceği bir araba da hazırlatmalıdır.
Asker konduğunda, sadrazamın padişahtan biraz uzağa konması gerekir. Padişah askerin
ortasında konmalıdır. Etrafını askerler kuşatmalıdır. Halkın (askerin) padişahın çadırından
bir mil uzakta olması gerekir. Hazine çadırı padişahın çadırının önünde kurulmalı ve
defterdar toplantısını orada yapmalıdır. Padişah tarafından vezirlere, kadı askerlere,
defterdarlara, nişancıya ve defter eminine deve verilmesi yasa gereğidir. Bu husus, Yavuz
Sultan Selim Han Hazretleri’nin çaldıran seferinin defterinde yazılıdır. Veziriazam,
yollarda at üstünde, dilediği zaman, padişaha yaklaşabilmelidir. Diğer vezirler ve divanın
öteki üyeleri ise, ancak çağırıldıklarında yaklaşabilirler. Görevden atılmış sancakbeyleri de
yaklaşabilirler.
Her gece bir sancak beyinin karakol görevini üstlenmesi gerekir. Ve otağ önünde bir
bölük ağası beklemelidir. Bir defasında merhum Sultan Selim zamanında Diyarbakır’ın
fethine giderken, Şah İsmail tarafından otağ önüne gönderilmiş birkaç soysuz casus,
padişahın çadırını geceleyin ateşe vermek ve padişah çıkarsa, hançer ile vurmak niyetiyle
gelmişlerdir. Bunlar duyulup cezalarını çekmişlerdir. Ondan bu yana, nöbetle bir bölük
ağasının beklemesi emredilmiştir.
Savaş alanında padişahın gayet geride durması lazımdır. Padişahı önünde top ve zincir
durmalıdır. Padişahın atının ayağına bukağı vurulmuştur. Bukağıdan murat, sağlamca
durmaktadır. Padişahın yanında saygılı bir kimse durup, ‘’korkma padişahım fırsat
bizimdir’’ diyerek kuvvet ve takviye verip, zihnini savaştan ayırtmamak gerekir. Savaşta
iken askere, kanun dışı vergi (bahşiş) verilmemelidir.
Askere kuvvetli- doğru bir konaklama emini gereklidir. Padişahın yeniçeri ve sipahiye
altı gün erzak vermesi kanun gereğidir. Yavuz Sultan Selim Han, üç gün hududa girildiğinde
ve üç günde çıkarken vermiştir.
Savaş zaferle biterse, bayram gibi, el öpülür. Vezirler, kadı askerler ve defterdarlar kaftan
giyerler. İster beylerbeyi ve isterse sancakbeyi olsunlar, taşrada makam sahipleri de kaftan giyerler.
1.2.2. Savaş Tedbirleri (Önlemleri)
1.2.2.1. Savaş Alanında İntizam ve İşbölümü
[Sefer Bizim, Zafer Allah’ındır ]
Önce sefer lazım gelen yerlerde vezirlerden veya Beylerbeyilerden birini komutan olarak
atamalıdır. Bazı yerlerde sancakbeyi bile komutan olagelmiştir. Savaşa çıkmadan önce, ne
kadar para ve ne kadar yiyecek gerekir ise, önceden hazırlanıp sonra sefere çıkmalıdır. Eğer
sefere padişahın kendisi de katılacaksa, Sadrazam, Defterdarı ve divanın diğer üyelerini
toplayıp ne kadar para ve ne kadar asker gerekir ve nerede yiyecek hazırlamak lazımdır,
bunları önceden planlamalı ve Padişaha gerekli olan deve, katır ve atların malzemelerini
miriahur ile görüşüp kararlaştırmalı ve padişaha yolda bineceği bir araba da hazırlatmalıdır.
Asker konduğunda, sadrazamın padişahtan biraz uzağa konması gerekir. Padişah askerin
ortasında konmalıdır. Etrafını askerler kuşatmalıdır. Halkın (askerin) padişahın çadırından
bir mil uzakta olması gerekir. Hazine çadırı padişahın çadırının önünde kurulmalı ve
defterdar toplantısını orada yapmalıdır. Padişah tarafından vezirlere, kadı askerlere,
defterdarlara, nişancıya ve defter eminine deve verilmesi yasa gereğidir. Bu husus, Yavuz
Sultan Selim Han Hazretleri’nin çaldıran seferinin defterinde yazılıdır. Veziriazam,
yollarda at üstünde, dilediği zaman, padişaha yaklaşabilmelidir. Diğer vezirler ve divanın
öteki üyeleri ise, ancak çağırıldıklarında yaklaşabilirler. Görevden atılmış sancakbeyleri de
yaklaşabilirler.
Her gece bir sancak beyinin karakol görevini üstlenmesi gerekir. Ve otağ önünde bir
bölük ağası beklemelidir. Bir defasında merhum Sultan Selim zamanında Diyarbakır’ın
fethine giderken, Şah İsmail tarafından otağ önüne gönderilmiş birkaç soysuz casus,
padişahın çadırını geceleyin ateşe vermek ve padişah çıkarsa, hançer ile vurmak niyetiyle
gelmişlerdir. Bunlar duyulup cezalarını çekmişlerdir. Ondan bu yana, nöbetle bir bölük
ağasının beklemesi emredilmiştir.
Savaş alanında padişahın gayet geride durması lazımdır. Padişahı önünde top ve zincir
durmalıdır. Padişahın atının ayağına bukağı vurulmuştur. Bukağıdan murat, sağlamca
durmaktadır. Padişahın yanında saygılı bir kimse durup, ‘’korkma padişahım fırsat
bizimdir’’ diyerek kuvvet ve takviye verip, zihnini savaştan ayırtmamak gerekir. Savaşta
iken askere, kanun dışı vergi (bahşiş) verilmemelidir.
Askere kuvvetli- doğru bir konaklama emini gereklidir. Padişahın yeniçeri ve sipahiye
altı gün erzak vermesi kanun gereğidir. Yavuz Sultan Selim Han, üç gün hududa girildiğinde
ve üç günde çıkarken vermiştir.
Savaş zaferle biterse, bayram gibi, el öpülür. Vezirler, kadı askerler ve defterdarlar kaftan
giyerler. İster beylerbeyi ve isterse sancakbeyi olsunlar, taşrada makam sahipleri de kaftan giyerler.
