Page 38 - ÜSTADNAME
P. 38
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME
Bu eserin müellifinin bir maliyeci Defterdar olması ve hazine ile ilgili tedbir ve alınacak
önlemlere ve tavsiyelere yer vermesi açısından günümüz maliyecileri için pek tabi ki önemli
ve kıymetlidir. Defterdar Mehmet Sarı Paşa tarafından yazılan Devlet Adamlarına Nasihatler
adlı kıymetli kitabı, Hüseyin Ragıp UĞUREL tarafından derlenmiş ve genişletilmiş hali ile
siz okuyucuların istifadesine sunulmuştur.
Bazı bölümlerde ise, Defterdarlık yapmış biri olarak gördüğüm, duyduğum ve yaşadığım bazı
meselelerde kendi düşünce ve duygularımı aktararak kitaba zenginlik katmaya gayret sarfettim.
2.1. Üstadımız Defterdar Mehmet Sarı Paşa
1671 yılında 12-15 yaşları arasında Defterdarlığın en önemli
şubelerinden olan “Ruzname-i Evvel” kalemine20 kâtip adayı olarak
girmiş21 ve sonraları Defterdar mektupçuluğu görevinde bulunmuştur.
Defterdar Mehmet, ‘Bakkal-zade’, ‘Hacı (el-Hac)’, ‘Paşa’, ‘Şehit’ ve
‘Sarı’ lakapları ile de anılmaktadır.22 Bu dairede Başkâtip olarak çalışan
Rami23 Mehmet Paşa, mali işlerde ehliyetli ve gayretli olması nedeniyle
1703 yılında Daltaban Mustafa Paşa’nın yerine Sadrazam olarak atandı.24
Bunun üzerine mesai arkadaşı ve eski dostu Defterdar Mehmet Sarı Paşa’nın bahtı açıldı.
Gerçekten de 6 ay gibi kısa bir dönem Sadrazamlık görevinde kalan Rami Mehmet Paşa
bu dönemde yakın arkadaşı olan Mehmet Sarı Paşa’yı kollayarak 05 Mayıs 1703 tarihinde
Defterdarlık görevine getirmiştir.
Padişah II. Mustafa döneminde, Şeyhülislam Feyzullah Efendi siyasi icraatları nedeniyle
çok tepki toplamış, halk ayaklanmış ve 1703 yılında Edirne Vakası veya Feyzullah Efendi
Vakası olarak da tarih geçen büyük bir isyan başlamıştır.25 Bu ayaklanmada/isyanda Şeyhülislam
Feyzullah Efendi ve aile fertleri feci bir öldürülmüştür.26 Edirne Vakası ile Sultan II. Mustafa
tahttan çekilerek yerine III. Ahmet tahta çıkması üzerine Sadrazam Rami Mehmet Paşa ile
Defterdar Sarı Mehmet Paşa’nın görevlerine son verilmiştir. Sadrazam Rami Mehmet Paşa
Rodos’a sürgüne gönderilmiş27 ve 1704 yılında da üzüntüsünden vefat etmiştir.
III. Ahmet bu isyan üzerine 1703 yılında28 Edirne’de tahta çıktı. Sarayın maaşları
ödemede olan başarısızlığı nedeniyle bir çare olarak 1703 yılında Defterdar Mehmet Sarı
Paşa Defterdarlık görevine ikinci defa getirilmiş ve Askerlerin maaş ve cülus bahşişlerinin
kısa zamanda ödenmesinde büyük başarı göstermiştir.29
20 Osmanlı Devleti’nde, devletin gelir ve giderlerinin günlük kayıt işleriyle görevli Ruzname kaleminin sorumlusu
21 Fikret BİRDİŞLİ. İnönü Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi .Defterdar Sarı Mehmet Paşa’nın “Nesayih’ül Vüzera Ve’l-
Ümera / Devlet Adamına Öğütler” Kitabının Gerçek Çözümlemesi.
22 Dr. Abdülkadir ÖZCAN. Defterdar Sarı Mehmet Paşa. Zübde-i Vekayiat. Türk Tarih Kurumu. 1995.
23 Sadrazamlığı sırasında II. Mustafa tarafından İstanbul’un Eyüp ilçesinde bir araziyle ödüllendirildi. Rami Çiftliği adı alan bu arazi sonradan İstanbul’un
Rami semti haline geldi.
24 https://tr.wikipedia.org/wiki/Rami_Mehmed_Paşa
25 http://feyzullahefendi.atauni.edu.tr/site/?sayfa=feyzullah-efendi-kimdir
26 ÖZCAN. A.g.e.
27 Vehbi TÜLEK. Osmanlı Devlet Adamı Rami Mehmet Paşa. http://e-tarih.org/makaleler.
28 Ahmet ŞİMŞİRGİL. III. Ahmet Han’ın Şahsiyeti . http://ahmetsimsirgil.com/iii-ahmed-hanin-sahsiyeti/
29 Defterdar Sarı Mehmet Paşa. http://ercaninal.blogspot.com.tr/2013/03/defterdar-sari-mehmed-pasa.html
Bu eserin müellifinin bir maliyeci Defterdar olması ve hazine ile ilgili tedbir ve alınacak
önlemlere ve tavsiyelere yer vermesi açısından günümüz maliyecileri için pek tabi ki önemli
ve kıymetlidir. Defterdar Mehmet Sarı Paşa tarafından yazılan Devlet Adamlarına Nasihatler
adlı kıymetli kitabı, Hüseyin Ragıp UĞUREL tarafından derlenmiş ve genişletilmiş hali ile
siz okuyucuların istifadesine sunulmuştur.
Bazı bölümlerde ise, Defterdarlık yapmış biri olarak gördüğüm, duyduğum ve yaşadığım bazı
meselelerde kendi düşünce ve duygularımı aktararak kitaba zenginlik katmaya gayret sarfettim.
2.1. Üstadımız Defterdar Mehmet Sarı Paşa
1671 yılında 12-15 yaşları arasında Defterdarlığın en önemli
şubelerinden olan “Ruzname-i Evvel” kalemine20 kâtip adayı olarak
girmiş21 ve sonraları Defterdar mektupçuluğu görevinde bulunmuştur.
Defterdar Mehmet, ‘Bakkal-zade’, ‘Hacı (el-Hac)’, ‘Paşa’, ‘Şehit’ ve
‘Sarı’ lakapları ile de anılmaktadır.22 Bu dairede Başkâtip olarak çalışan
Rami23 Mehmet Paşa, mali işlerde ehliyetli ve gayretli olması nedeniyle
1703 yılında Daltaban Mustafa Paşa’nın yerine Sadrazam olarak atandı.24
Bunun üzerine mesai arkadaşı ve eski dostu Defterdar Mehmet Sarı Paşa’nın bahtı açıldı.
Gerçekten de 6 ay gibi kısa bir dönem Sadrazamlık görevinde kalan Rami Mehmet Paşa
bu dönemde yakın arkadaşı olan Mehmet Sarı Paşa’yı kollayarak 05 Mayıs 1703 tarihinde
Defterdarlık görevine getirmiştir.
Padişah II. Mustafa döneminde, Şeyhülislam Feyzullah Efendi siyasi icraatları nedeniyle
çok tepki toplamış, halk ayaklanmış ve 1703 yılında Edirne Vakası veya Feyzullah Efendi
Vakası olarak da tarih geçen büyük bir isyan başlamıştır.25 Bu ayaklanmada/isyanda Şeyhülislam
Feyzullah Efendi ve aile fertleri feci bir öldürülmüştür.26 Edirne Vakası ile Sultan II. Mustafa
tahttan çekilerek yerine III. Ahmet tahta çıkması üzerine Sadrazam Rami Mehmet Paşa ile
Defterdar Sarı Mehmet Paşa’nın görevlerine son verilmiştir. Sadrazam Rami Mehmet Paşa
Rodos’a sürgüne gönderilmiş27 ve 1704 yılında da üzüntüsünden vefat etmiştir.
III. Ahmet bu isyan üzerine 1703 yılında28 Edirne’de tahta çıktı. Sarayın maaşları
ödemede olan başarısızlığı nedeniyle bir çare olarak 1703 yılında Defterdar Mehmet Sarı
Paşa Defterdarlık görevine ikinci defa getirilmiş ve Askerlerin maaş ve cülus bahşişlerinin
kısa zamanda ödenmesinde büyük başarı göstermiştir.29
20 Osmanlı Devleti’nde, devletin gelir ve giderlerinin günlük kayıt işleriyle görevli Ruzname kaleminin sorumlusu
21 Fikret BİRDİŞLİ. İnönü Üniversitesi İİBF Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Doktora Öğrencisi .Defterdar Sarı Mehmet Paşa’nın “Nesayih’ül Vüzera Ve’l-
Ümera / Devlet Adamına Öğütler” Kitabının Gerçek Çözümlemesi.
22 Dr. Abdülkadir ÖZCAN. Defterdar Sarı Mehmet Paşa. Zübde-i Vekayiat. Türk Tarih Kurumu. 1995.
23 Sadrazamlığı sırasında II. Mustafa tarafından İstanbul’un Eyüp ilçesinde bir araziyle ödüllendirildi. Rami Çiftliği adı alan bu arazi sonradan İstanbul’un
Rami semti haline geldi.
24 https://tr.wikipedia.org/wiki/Rami_Mehmed_Paşa
25 http://feyzullahefendi.atauni.edu.tr/site/?sayfa=feyzullah-efendi-kimdir
26 ÖZCAN. A.g.e.
27 Vehbi TÜLEK. Osmanlı Devlet Adamı Rami Mehmet Paşa. http://e-tarih.org/makaleler.
28 Ahmet ŞİMŞİRGİL. III. Ahmet Han’ın Şahsiyeti . http://ahmetsimsirgil.com/iii-ahmed-hanin-sahsiyeti/
29 Defterdar Sarı Mehmet Paşa. http://ercaninal.blogspot.com.tr/2013/03/defterdar-sari-mehmed-pasa.html
