Page 359 - ÜSTADNAME
P. 359
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME 339
3.4.5. İkinci Sınıf Denetim Mesleği: Gelirler Kontrolörleri
Kitabımızın önceki bölümünde de açıkladığımız üzere Gelirler Kontrolörlüğü
hiçbir zaman Maliye Bakanlığına bağlı bir pozisyon içerisinde yer almamıştır. Gelirler
Kontrolörlüğü, kurulduğu 1929 tarihinden bu yana orta dereceli ve ikinci sınıf denetim
elemanı olma vasfını hep korumuştur. Bu konu Türkiye Büyük Millet Meclisinde mali
tasarı ve tekliflerinde de gündeme gelmiştir.
1974 yılında zamanın Maliye Bakanı Deniz BAYKAL Meclis’te yaptığı konuşmada,
bakanlık denetim elamanları hakkında genel bilgi vermektedir.415 ‘Bakanlığımız elinde
çeşitli denetim olanakları vardır. Bunlardan bir tanesi Teftiş Kuruludur. Teftiş Kurulu,
esas itibariyle teftiş, tetkik ve tahkik yapar. Hesap Uzmanları Kurulu vardır; bunlarda
vergi incelemeleri yaparlar. Bankalar yeminli murakıpları vardır; ‘bunlar da Bankalar
Kanunu’nun uygulanmasını denetler. Ayrıca, bir de ikinci kademede yer alan denetim
örgütü olarak Gelirler Genel Müdürlüğümüze bağlı olarak gelirler kontrolörleri vardır.
1973 yılı içinde yapılan vergi incelemesiyle ilgili bir genel bilgi vermek isterim, 4448
mükellef incelenmiştir.
Bu inceleme 430-440 gelir kontrolörü tarafından yapılmıştır; bu ikinci kademedeki
denetim mekanizmasıdır. Bu, 299.441.928 liralık bir matrah incelendiğini ifade eder.
Bulunan matrah 222.770.166’dır. Tarh edilen bu vergi, 430 gelir kontrolörümüz tarafından
51.684.747’dir. Kesilen ceza miktarı 130.121.684’dür. Teftiş ve tahkikat işlemleri olarak
96 vergi dairesinde teftiş yapılmıştır. 165 rapor tanzim edilmiştir. Tahkikat işlemi olarak
da 153 rapor tanzim edilmiştir. Bunlar, gelirler kontrolörleri tarafından yapılan işlemlerdir.
350 Hesap Uzmanımız vardır. Bu 350 hesap uzmanımız tarafından 6.577 beyanname
incelemiştir. Doğrudan doğruya vergi konusunda çalışan, 350 hesap uzmanı ile 430 gelir
kontrolörü vardır.’
1980 yılında Milli Güvenlik Konseyi tarafından hazırlanan tasarıda, 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 26’ncı maddesiyle Gelir
Vergisi Kanunun 115’nci maddesine, servet beyanını incelemeye yetkili olanlar arasına
gelirler kontrolörleri de dâhil edilmiştir.416 Ancak bu değişiklik sırasında Plan Bütçe
Komisyonunda, gelirler kontrolörlerine daha alt kademede olduklarından bahisle servet
beyanı inceleme yetkisi verilmesinin sakıncaları üzerinde tartışma yapılmıştır. Bu konuda,
Plan Bütçe Komisyon Başkanı Emekli Amiral Hüsnü KÜÇÜKAHMET söz alarak
konuyla ilgili açıklama yapmıştır: Sayın Başkanım, Hükümet teklifinin 2’nci fıkrasının
«Servet beyanlarının Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Maliye Müfettiş ve Hesap
Uzman Muavinleri ile Gelirler Kontrolörleri tarafından incelenmiş bulunması şarttır»
ifadesindeki «Gelirler Kontrolörlerini» çıkarttık. Bundan evvelki kanunda da yok, bu
çapta bir teftiş için hesap uzmanlarını, maliye müfettişlerini ve bunların muavinlerini yeter
derecede yetkili gördük, daha da alt kademeye indirmeyi düşünmedik.417
415 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t13/c016/b060/cs__130160600532.pdf
416 Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Tetkik Dairesi, Sayı: K.K.T.D. 101-1000/06512
417 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c001/b024/mgk_010010240476.pdf
3.4.5. İkinci Sınıf Denetim Mesleği: Gelirler Kontrolörleri
Kitabımızın önceki bölümünde de açıkladığımız üzere Gelirler Kontrolörlüğü
hiçbir zaman Maliye Bakanlığına bağlı bir pozisyon içerisinde yer almamıştır. Gelirler
Kontrolörlüğü, kurulduğu 1929 tarihinden bu yana orta dereceli ve ikinci sınıf denetim
elemanı olma vasfını hep korumuştur. Bu konu Türkiye Büyük Millet Meclisinde mali
tasarı ve tekliflerinde de gündeme gelmiştir.
1974 yılında zamanın Maliye Bakanı Deniz BAYKAL Meclis’te yaptığı konuşmada,
bakanlık denetim elamanları hakkında genel bilgi vermektedir.415 ‘Bakanlığımız elinde
çeşitli denetim olanakları vardır. Bunlardan bir tanesi Teftiş Kuruludur. Teftiş Kurulu,
esas itibariyle teftiş, tetkik ve tahkik yapar. Hesap Uzmanları Kurulu vardır; bunlarda
vergi incelemeleri yaparlar. Bankalar yeminli murakıpları vardır; ‘bunlar da Bankalar
Kanunu’nun uygulanmasını denetler. Ayrıca, bir de ikinci kademede yer alan denetim
örgütü olarak Gelirler Genel Müdürlüğümüze bağlı olarak gelirler kontrolörleri vardır.
1973 yılı içinde yapılan vergi incelemesiyle ilgili bir genel bilgi vermek isterim, 4448
mükellef incelenmiştir.
Bu inceleme 430-440 gelir kontrolörü tarafından yapılmıştır; bu ikinci kademedeki
denetim mekanizmasıdır. Bu, 299.441.928 liralık bir matrah incelendiğini ifade eder.
Bulunan matrah 222.770.166’dır. Tarh edilen bu vergi, 430 gelir kontrolörümüz tarafından
51.684.747’dir. Kesilen ceza miktarı 130.121.684’dür. Teftiş ve tahkikat işlemleri olarak
96 vergi dairesinde teftiş yapılmıştır. 165 rapor tanzim edilmiştir. Tahkikat işlemi olarak
da 153 rapor tanzim edilmiştir. Bunlar, gelirler kontrolörleri tarafından yapılan işlemlerdir.
350 Hesap Uzmanımız vardır. Bu 350 hesap uzmanımız tarafından 6.577 beyanname
incelemiştir. Doğrudan doğruya vergi konusunda çalışan, 350 hesap uzmanı ile 430 gelir
kontrolörü vardır.’
1980 yılında Milli Güvenlik Konseyi tarafından hazırlanan tasarıda, 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 26’ncı maddesiyle Gelir
Vergisi Kanunun 115’nci maddesine, servet beyanını incelemeye yetkili olanlar arasına
gelirler kontrolörleri de dâhil edilmiştir.416 Ancak bu değişiklik sırasında Plan Bütçe
Komisyonunda, gelirler kontrolörlerine daha alt kademede olduklarından bahisle servet
beyanı inceleme yetkisi verilmesinin sakıncaları üzerinde tartışma yapılmıştır. Bu konuda,
Plan Bütçe Komisyon Başkanı Emekli Amiral Hüsnü KÜÇÜKAHMET söz alarak
konuyla ilgili açıklama yapmıştır: Sayın Başkanım, Hükümet teklifinin 2’nci fıkrasının
«Servet beyanlarının Maliye Müfettişleri, Hesap Uzmanları, Maliye Müfettiş ve Hesap
Uzman Muavinleri ile Gelirler Kontrolörleri tarafından incelenmiş bulunması şarttır»
ifadesindeki «Gelirler Kontrolörlerini» çıkarttık. Bundan evvelki kanunda da yok, bu
çapta bir teftiş için hesap uzmanlarını, maliye müfettişlerini ve bunların muavinlerini yeter
derecede yetkili gördük, daha da alt kademeye indirmeyi düşünmedik.417
415 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t13/c016/b060/cs__130160600532.pdf
416 Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Tetkik Dairesi, Sayı: K.K.T.D. 101-1000/06512
417 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c001/b024/mgk_010010240476.pdf
