Page 360 - ÜSTADNAME
P. 360
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME
Komisyon, ‘gelirler Kontrolörleri, maliye’de bir sınıf; yani bir vakıa, bunları her yerden
de çizince bunlar hep yüksek tahsilli, Siyasal Bilgiler, Hukuk mezunu arkadaşları- sınıf
olarak o kişilere de bir aşağılık hissi geliyor; yeterince vazife yapma güçleri kalmayacak.
Eğer, yüksek izniniz olursa, bundan evvel servet beyanında onları çıkartmıştık, ama burada
kalsınlar’ şeklinde öneride bulunulmuştur.
Bunun üzerine Maliye Bakanı Kaya ERDEM, Gelirler Kontrolörlüğü konusundaki bunlar
tahmin ediyorum vergi incelemeleri yapıyorlar, adetleri itibariyle de 400’dür. Yetişme tarzı
itibariyle Hesap Uzmanları ve Maliye Müfettişleri kadar olmamakla birlikte bu konuda görev
alan bir kurul’dur. Onlar da vergi incelemeleri yapıyor, yaptığı için bu konuda kendilerine
yetki verilmemiş olması nedeniyle bir rahatsızlık olabilir.418
Maliye Bakanı Kaya ERDEM’in bu sözlerine Mili Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri
Haydar SALTIK ise; ‘Servet beyanı inceleme yetkisinin gelirler kontrolörlerine verilmesine
özel yaşama müdahale ve servet düşmanlığı oluşabileceği kanısı ile itiraz gelir. Bu
incelemeyi yapacak kişiler servet beyanını tetkik ederken, bu beyanda bulunan şahısların her
türlü özel hayatlarına da nüfuz edeceklerdir. Özel hayatlarındaki masraflarıyla, alakalarıyla,
her türlü faaliyetleriyle ince ince didikleyerek bir neticeye varmak isteyeceklerdir, O
nedenle daha evvelce bu, henüz müfettişlikleri veya uzmanlıkları kabul edilmemiş olan
müfettiş muavinleri ve uzman yardımcılarına yaptırılmıyordu. Şimdi bunlara verdik, bir de
yeniden gelirler kontrolörlerine verilirse; gelirler kontrolörü vergiyi kontrol edebilir, ama
herhangi bir kişinin bütün hesaplarının, servet beyanı içerisindeki inceliklerini, yaşantısını
incelediği zaman bazı hoş olmayan ve özellikle servet düşmanlığım istismar edebilecek
şekilde kullanılabilen yorumlar olabilir. O endişeyle o kısmın çıkarılması komisyon olarak
kararlaştırılmıştır’demiştir.
Gelirler Kontrolörlerinin sayısında, özlük haklarındaki olumsuzluklar ve maliye örgütünde
ikinci sınıf muamelesi nedeniyle sayılarında düşüş eğilimi göstermiştir. 1976 yılında gelirler
kontrolörü sayısı üst üste yapılan alımlar nedeniyle 409 sayısına ulaşmış ancak 1982 yılında
bu sayı 320’e inmiştir.
1982 yılında yine aynı şekilde, Danışma Meclisinde denetim elamanı sayısının gittikçe
azaldığı ve vergi inceleme oranının düşüş nedenleri konuşulmuştur. Maliye Bakanı, görevde
bulunduğu sürece bu vaadini tutma yolunda gayrette bulunmuş; fakat bir sonuç alınamadığını
ifade etmiş ve aşağıdaki istatistislerle bu vahim durum ortaya koymuştur.
Maliye Müfettişi kadrosu 174 tür. Maliye Müfettişi sayısı bir yılda, 87 iken 93’e çıkmış;
Hesap Uzmanı 286 iken, uğraşmalara rağmen, 281’e inmiş; Gelir Kontrolörü, bütün gayretlere
rağmen, 355’ten 320’ye inmiş ve bu yılbaşında da 315’e ineceğini öğrenmiş bulunuyorum.
418 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c001/b024/mgk_010010240476.pdf
Komisyon, ‘gelirler Kontrolörleri, maliye’de bir sınıf; yani bir vakıa, bunları her yerden
de çizince bunlar hep yüksek tahsilli, Siyasal Bilgiler, Hukuk mezunu arkadaşları- sınıf
olarak o kişilere de bir aşağılık hissi geliyor; yeterince vazife yapma güçleri kalmayacak.
Eğer, yüksek izniniz olursa, bundan evvel servet beyanında onları çıkartmıştık, ama burada
kalsınlar’ şeklinde öneride bulunulmuştur.
Bunun üzerine Maliye Bakanı Kaya ERDEM, Gelirler Kontrolörlüğü konusundaki bunlar
tahmin ediyorum vergi incelemeleri yapıyorlar, adetleri itibariyle de 400’dür. Yetişme tarzı
itibariyle Hesap Uzmanları ve Maliye Müfettişleri kadar olmamakla birlikte bu konuda görev
alan bir kurul’dur. Onlar da vergi incelemeleri yapıyor, yaptığı için bu konuda kendilerine
yetki verilmemiş olması nedeniyle bir rahatsızlık olabilir.418
Maliye Bakanı Kaya ERDEM’in bu sözlerine Mili Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri
Haydar SALTIK ise; ‘Servet beyanı inceleme yetkisinin gelirler kontrolörlerine verilmesine
özel yaşama müdahale ve servet düşmanlığı oluşabileceği kanısı ile itiraz gelir. Bu
incelemeyi yapacak kişiler servet beyanını tetkik ederken, bu beyanda bulunan şahısların her
türlü özel hayatlarına da nüfuz edeceklerdir. Özel hayatlarındaki masraflarıyla, alakalarıyla,
her türlü faaliyetleriyle ince ince didikleyerek bir neticeye varmak isteyeceklerdir, O
nedenle daha evvelce bu, henüz müfettişlikleri veya uzmanlıkları kabul edilmemiş olan
müfettiş muavinleri ve uzman yardımcılarına yaptırılmıyordu. Şimdi bunlara verdik, bir de
yeniden gelirler kontrolörlerine verilirse; gelirler kontrolörü vergiyi kontrol edebilir, ama
herhangi bir kişinin bütün hesaplarının, servet beyanı içerisindeki inceliklerini, yaşantısını
incelediği zaman bazı hoş olmayan ve özellikle servet düşmanlığım istismar edebilecek
şekilde kullanılabilen yorumlar olabilir. O endişeyle o kısmın çıkarılması komisyon olarak
kararlaştırılmıştır’demiştir.
Gelirler Kontrolörlerinin sayısında, özlük haklarındaki olumsuzluklar ve maliye örgütünde
ikinci sınıf muamelesi nedeniyle sayılarında düşüş eğilimi göstermiştir. 1976 yılında gelirler
kontrolörü sayısı üst üste yapılan alımlar nedeniyle 409 sayısına ulaşmış ancak 1982 yılında
bu sayı 320’e inmiştir.
1982 yılında yine aynı şekilde, Danışma Meclisinde denetim elamanı sayısının gittikçe
azaldığı ve vergi inceleme oranının düşüş nedenleri konuşulmuştur. Maliye Bakanı, görevde
bulunduğu sürece bu vaadini tutma yolunda gayrette bulunmuş; fakat bir sonuç alınamadığını
ifade etmiş ve aşağıdaki istatistislerle bu vahim durum ortaya koymuştur.
Maliye Müfettişi kadrosu 174 tür. Maliye Müfettişi sayısı bir yılda, 87 iken 93’e çıkmış;
Hesap Uzmanı 286 iken, uğraşmalara rağmen, 281’e inmiş; Gelir Kontrolörü, bütün gayretlere
rağmen, 355’ten 320’ye inmiş ve bu yılbaşında da 315’e ineceğini öğrenmiş bulunuyorum.
418 https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c001/b024/mgk_010010240476.pdf
