Page 45 - ÜSTADNAME
P. 45
Muharrem ÖZDEMİR - ÜSTADNAME 25
[Hz. Mevlana’ya bir gün arkadaşı sitemkâr bir şekilde gelir ve ‘Ben seninle bütün sırrımı
paylaştığım halde, sen neden benimle hiçbir sırrını paylaşmıyorsun?’ deyince Hz. Mevlana
şöyle cevap verir :’Sen daha kendi sırrını tutamıyorsun, benimkini nasıl tutacaksın?]38
BAŞINI VERİP SIR VERMEYEN SERVER DEDE
Sultan I. Mahmud döneminde “defter emini” olarak görev yapan Server Dede (Ö: 1748)
vazifesine çok bağlı bir memurdu. “Kaide-i Kadime” üzerine hareket eder ve herhangi bir
suiistimale meydan vermemek için defterlerin dışarı çıkarılmasına izin vermezdi. Meydana
gelen bir ihtilaf üzerine dönemin padişahı I. Mahmud (1730- 1754) arazilerle ilgili defteri
istemiş, ancak Server Efendi “Fatih Sultan Mehmed Hazretleri’nin Kanunnamesi’ne göre
Defterhane’den gece vakti defter çıkarılması men edilmiştir. Sultanımız af buyursunlar,
defterleri çıkaramam” diyerek bu isteği reddetti.
Server Efendi’nin cevabı kendisine ulaştığında gazaba gelen Sultan, bu memurun
idamını ferman buyurdu. Sabah olduğunda huzura kabul edilen Sadrazam, Server
Efendi’nin davranışında haklı olduğunu arz etti. Sultan, yeni bir ferman çıkararak idam
kararının uygulanmamasını emretti. Ancak iş işten geçmiş ve Server Efendi idam edilmişti.
Görevi uğruna canından olan bu memura yaptığından pişman olan I. Mahmud, defter
emininin defterhane binasının bahçesine defnedilmesini emretti.
Bu tarihten itibaren, padişah iradesi ile Defterdarlık ve Defter-i Hakani’de (Tapu ve
Kadastro Müdürlüğü’nde) işe başlayacak her bir kişinin, ilk iş olarak Server Efendi’nin
kabrini ziyaret ve bir Fatiha hediye ederek göreve başlaması geleneği teşekkül etmiştir.
Server Efendi’nin görevi uğruna hayatını hiçe sayması hakkında bilgi sahibi olmayana da
görev verilmez idi. Bu gelenek, 1940 yılına kadar da devam etmiştir.
Memurların evliyası olarak adlandırılan “Server Dedenin” kabrinde, “Ser virüb sır
vermeyen Server Dede yazılıdır. Ruhuna ihlas ile el-Fatiha”
38 https://hicretsevdalilari.wordpress.com/category/mevlana-celaleddin-i-rumi/
[Hz. Mevlana’ya bir gün arkadaşı sitemkâr bir şekilde gelir ve ‘Ben seninle bütün sırrımı
paylaştığım halde, sen neden benimle hiçbir sırrını paylaşmıyorsun?’ deyince Hz. Mevlana
şöyle cevap verir :’Sen daha kendi sırrını tutamıyorsun, benimkini nasıl tutacaksın?]38
BAŞINI VERİP SIR VERMEYEN SERVER DEDE
Sultan I. Mahmud döneminde “defter emini” olarak görev yapan Server Dede (Ö: 1748)
vazifesine çok bağlı bir memurdu. “Kaide-i Kadime” üzerine hareket eder ve herhangi bir
suiistimale meydan vermemek için defterlerin dışarı çıkarılmasına izin vermezdi. Meydana
gelen bir ihtilaf üzerine dönemin padişahı I. Mahmud (1730- 1754) arazilerle ilgili defteri
istemiş, ancak Server Efendi “Fatih Sultan Mehmed Hazretleri’nin Kanunnamesi’ne göre
Defterhane’den gece vakti defter çıkarılması men edilmiştir. Sultanımız af buyursunlar,
defterleri çıkaramam” diyerek bu isteği reddetti.
Server Efendi’nin cevabı kendisine ulaştığında gazaba gelen Sultan, bu memurun
idamını ferman buyurdu. Sabah olduğunda huzura kabul edilen Sadrazam, Server
Efendi’nin davranışında haklı olduğunu arz etti. Sultan, yeni bir ferman çıkararak idam
kararının uygulanmamasını emretti. Ancak iş işten geçmiş ve Server Efendi idam edilmişti.
Görevi uğruna canından olan bu memura yaptığından pişman olan I. Mahmud, defter
emininin defterhane binasının bahçesine defnedilmesini emretti.
Bu tarihten itibaren, padişah iradesi ile Defterdarlık ve Defter-i Hakani’de (Tapu ve
Kadastro Müdürlüğü’nde) işe başlayacak her bir kişinin, ilk iş olarak Server Efendi’nin
kabrini ziyaret ve bir Fatiha hediye ederek göreve başlaması geleneği teşekkül etmiştir.
Server Efendi’nin görevi uğruna hayatını hiçe sayması hakkında bilgi sahibi olmayana da
görev verilmez idi. Bu gelenek, 1940 yılına kadar da devam etmiştir.
Memurların evliyası olarak adlandırılan “Server Dedenin” kabrinde, “Ser virüb sır
vermeyen Server Dede yazılıdır. Ruhuna ihlas ile el-Fatiha”
38 https://hicretsevdalilari.wordpress.com/category/mevlana-celaleddin-i-rumi/
